تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ در چیست؟

بعد از انقلاب صنعتی، استیل به یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین آلیاژها در صنعت تبدیل شد. طی چند قرن گذشته، استفاده از این آلیاژ مهم روز به روز بیشتر شده است. برای مثال، در سال‌های گذشته مصرف ماهانه در دنیا حدود 2.5 میلیون تن بود، اما در سال 2024 به حدود 4.5 میلیون تن رسید. این افزایش چشمگیر نشان‌دهنده اهمیت روزافزون استیل در صنایع مختلف است.

از جمله پرکاربردترین نوع‌های استیل ضد زنگ، استنلس استیل 316 و استنلس استیل 304 هستند که اغلب یکی از دغدغه های افراد است کمه کدام را انتخاب کنند  که برای کارهای مورد نظر مناسب باشد. از این رو  ما در این مطلب به تفاوت‌های استیل 316 و 304 پرداختیم تا با دید آگاهانه شما را درانتخاب محصول موردنظر  یاری کنیم.

تفاوت‌ اصلی استیل 316 و 304

دو گرید استیل 316 و 304 شباهت‌های زیادی در عرصه‌های مختلفی دارند؛ اما باید نسبت به تفاوت‌های آن‌ها حساس بود. از اصلی‌ترین تفاوت‌های آن‌ها می‌توان در  موارد زیر اشاره کرد:

• ترکیب شیمیایی
• مقاومت در برابر خوردگی
• مقاومت در برابر حرارت

تفاوت ترکیب شیمیایی دو استیل 316 و 304

ترکیب شیمیایی استنلس استیل 304 شامل 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل است. این ترکیب باعث می‌شود که استیل 304 مقاومت خوبی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی داشته باشد. استنلس استیل 316 حاوی 16 درصد کروم، 10 درصد نیکل و 2 تا 3 درصد مولیبدن است. حضور مولیبدن در استیل 316 باعث افزایش مقاومت آن در برابر خوردگی و ترک‌خوردگی می‌شود.

تفاوت درضد خوردگی استیل‌های 316 و 304

یکی از مهمترین تفاوت‌های بین استنلس استیل 316 و 304، میزان مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی است. استنلس استیل 316 به دلیل داشتن مولیبدن، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارد. این ویژگی باعث می‌شود که استیل 316 در محیط‌های شیمیایی و دریایی کاربرد بیشتری داشته باشد. استنلس استیل 304 نیز مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد، اما در محیط‌های با خوردگی بالا مانند محیط‌های شور، ممکن است دچار مشکلاتی شود.

تفاوت مقاومت حرارتی استیل 316 و 304

استیل 304 مقاومت حرارتی خوبی دارد و می‌تواند دمایی تا حدود 870 درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. اما استیل 316 مقاومت حرارتی بهتری دارد و می‌تواند تا دمای 925 درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. این ویژگی باعث می‌شود که استیل 316 در کاربردهای صنعتی که نیاز به تحمل دماهای بالا دارند، مانند تجهیزات فرآوری شیمیایی و تجهیزات دریایی، مورد استفاده قرار گیرد.

تفاوت‌ فیزیکی استیل 316 و 304

تفاوت‌های فیزیکی بین استیل 316 و 304 شامل ظاهر، فرم‌دهی و ماشین‌کاری آن‌ها است. استیل 316 به دلیل داشتن مولیبدن، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و شرایط محیطی سخت دارد، اما فرم‌دهی و ماشین‌کاری آن کمی سخت‌تر از استیل 304 است. از نظر ظاهری، هر دو نوع استیل براق و صاف هستند و تفاوت ظاهری چندانی ندارند.

مولیبدن یک عنصر شیمیایی با نماد Mo و عدد اتمی 42 است. این فلز در طبیعت به صورت کانی‌های مختلفی یافت می‌شود و به عنوان یک عنصر آلیاژی در تولید فولاد و استیل ضد زنگ به کار می‌رود. اضافه کردن مولیبدن به استیل ضدزنگ، مقاومت آن را در برابر خوردگی و حرارت افزایش می‌دهد. به خصوص در محیط‌های حاوی کلرید، مولیبدن به جلوگیری از زنگ‌زدگی و ترک‌خوردگی کمک می‌کند، که این ویژگی‌ها در استیل 316 بیشتر از استیل 304 مشهود است.

ظاهر استیل 316 و 304

از نظر ظاهری، استنلس استیل 304 و 316 تفاوت چندانی ندارند. هر دو نوع استیل دارای سطحی براق و صاف هستند که به آن‌ها زیبایی خاصی می‌بخشد. اما در کاربردهای خاصی که نیاز به تمیزی و ضدعفونی مکرر دارند، استیل 316 به دلیل مقاومت بیشتر در برابر شیمیایی‌ها و مواد ضدعفونی‌کننده، گزینه بهتری است.

تفاوت در فرم‌دهی و ماشین‌کاری استیل 316 و 304

استنلس استیل 304 به دلیل انعطاف‌پذیری و قابلیت فرم‌دهی بالا، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع استیل به راحتی می‌تواند به اشکال مختلف فرم داده شود. استیل 316 نیز دارای قابلیت فرم‌دهی خوبی است، اما به دلیل مقاومت بالاتر در برابر خوردگی، ممکن است کمی سخت‌تر فرم داده شود.

تفاوت در مغناطیسی بودن

استیل 304 به طور عمومی غیرمغناطیسی (نگیر) است، اما در اثر فرآیندهای سردکاری ممکن است خاصیت مغناطیسی پیدا کند. در مقابل، استیل 316 به طور کلی غیر مغناطیسی(نگیر) باقی می‌ماند. این ویژگی می‌تواند در برخی از کاربردهای خاص اهمیت داشته باشد.

تفاوت‌های کاربردی استیل 316 و 304

استیل 316 و 304 هر دو در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند، اما هر کدام از این دو نوع استیل برای کاربردهای خاصی مناسب‌تر هستند. در ادامه، تفاوت‌های کاربردی این دو نوع استیل توضیح داده می‌شود:

تفاوت کاربردی در محیط‌های شیمیایی و دریایی

استیل 316: به دلیل داشتن مولیبدن، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارد و برای استفاده در محیط‌های شیمیایی و دریایی که شرایط خورنده شدیدتری دارند، مناسب‌تر است. همچنین در سازه‌ها و معماری‌هایی که نیاز به مقاومت بالا در برابر خوردگی دارند، مانند سازه‌های ساحلی و پل‌ها استفاده می‌شود.

استیل 304: اگرچه مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد، اما در محیط‌های با خوردگی بالا مانند محیط‌های شور و اسیدی ممکن است دچار خوردگی شود. درمقابل استیل 304 در سازه‌های معماری، نرده‌ها و نمای ساختمان‌ها که مقاومت زیاد در برابر شرایط محیطی نیاز ندارند، به کار می‌رود.

تفاوت دو استیل 316 و 304 در صنایع غذایی و دارویی

استیل 316: به دلیل مقاومت بالا در برابر شستشو با مواد شیمیایی و ضدعفونی‌کننده‌ها، در تجهیزات فرآوری مواد غذایی و دارویی کاربرد گسترده‌ای دارد.

استیل 304: در صنایع غذایی، تجهیزات آشپزخانه و وسایل خانگی به کار می‌رود و مقاومت خوبی در برابر مواد غذایی و نوشیدنی‌ها دارد.

تفاوت کاربردی تجهیزات پزشکی و جراحی

استیل 316: به دلیل مقاومت بالا در برابر شستشوهای مکرر با مواد ضدعفونی‌کننده، در تجهیزات پزشکی و جراحی به کار می‌رود.

استیل 304: اگرچه در برخی تجهیزات پزشکی به کار می‌رود، اما مقاومت کمتری در برابر مواد ضدعفونی‌کننده دارد.

استیل 316: به دلیل مقاومت حرارتی بالاتر، در تجهیزات صنعتی که در معرض دماهای بالا هستند، مانند کوره‌ها و تجهیزات فرآوری شیمیایی استفاده می‌شود.

استیل304: مقاومت حرارتی خوبی دارد اما در دماهای بسیار بالا ممکن است کمتر از استیل 316 عملکرد مناسبی داشته باشد.

تفاوت‌های اقتصادی استنلس استیل 316 و 304

استیل 316 به دلیل دارا بودن مولیبدن (Mo)، هزینه تولید بالاتری دارد. ماده مولبیدن، ماده بسیار گرانی است به همین دلیل هزینه تولید استنلس استیل 316 افزایش می‌یابد. وجود ماده مولبیدن همان طور که قبل تر گفتیم باعث مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و شرایط سخت محیطی می‌شود. به همین دلیل استیل 316 طول عمر بیشتری دارد. هزینه‌های تولید بالاتر استیل316 ممکن است با کاهش نیاز به تعویض و تعمیرات در آینده جبران شود.

استیل 304 فاقد مولیبدن است و به همین دلیل هزینه تولید کمتری نسبت به استیل 316 دارد. این نوع استیل نیز مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد. اما استنلس استیل 304 با وجود هزینه اولیه کمتر، در محیط‌های اسیدی ممکن است نیاز به تعویض زودتری داشته باشد که می‌تواند هزینه‌های اضافی را در طول زمان افزایش دهد.

به عبارت دیگر، استیل 316 در محیط‌های شدیدا خورنده و صنعتی، بازده اقتصادی بالاتری به دلیل کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات. از سوی دیگر، استیل 304 برای کاربردهای معمولی و غیرخورنده مناسب است و به دلیل هزینه اولیه کمتر و عملکرد مناسب، بازده اقتصادی مناسبی دارد.

سازگاری استیل با محیط زیست

هر دو نوع استیل 304 و 316 قابل بازیافت هستند و از این نظر با محیط زیست سازگاری دارند. بازیافت استیل باعث کاهش مصرف منابع طبیعی و انرژی می‌شود و از تولید زباله‌های صنعتی جلوگیری می‌کند. بنابراین، استفاده از استیل ضد زنگ می‌تواند به کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی کمک کند.

نتیجه‌گیری

در شباهت‌های استنلس استیل 304 و 316 هر دو از جمله پرکاربردترین نوع‌های استیل ضد زنگ هستند که در صنایع مختلف به کار می‌روند. اما در  تفاوت‌ استیل 316 و 304 باید در نظر داشت که انتخاب بین این دو نوع استیل بستگی به نیازها و کاربرد مورد نظر دارد. استیل 304 با هزینه کمتر و مقاومت مناسب در برابر خوردگی، گزینه‌ای اقتصادی و پرکاربرد است. از سوی دیگر، استیل 316 با مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و شرایط سخت محیطی، گزینه‌ای مناسب برای کاربردهای صنعتی و دریایی است.

سوالات متداول

1. چه عواملی باعث تفاوت در مقاومت خوردگی بین استیل 316 و 304 می‌شود؟
   تفاوت در مقاومت خوردگی بین استیل 316 و 304 به دلیل ترکیب شیمیایی آن‌ها است. استیل 316 حاوی 2 تا 3 درصد مولیبدن است که باعث افزایش مقاومت آن در برابر خوردگی در محیط‌های شور و شیمیایی می‌شود. در مقابل، استیل 304 فاقد مولیبدن است و اگرچه مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد، در محیط‌های با خوردگی بالا دچار مشکل می‌شود.
2. کدام نوع استیل برای کاربردهای دما بالا مناسب‌تر است، استیل 304 یا 316؟
   استیل 316 به دلیل ترکیب شیمیایی خاص خود و حضور مولیبدن، مقاومت حرارتی بهتری نسبت به استیل 304 دارد. این ویژگی باعث می‌شود که استیل 316 در کاربردهایی که نیاز به تحمل دماهای بالا دارند، مانند تجهیزات فرآوری شیمیایی و تجهیزات دریایی، مورد استفاده قرار گیرد.
3. آیا استیل 316 با توجه به مقاومت خورندگی بالاتر، همیشه بهترین انتخاب است؟
   اگرچه استیل 316 هزینه بالاتری دارد، اما در محیط‌های با خوردگی بالا و شرایط سخت محیطی، این هزینه بالاتر می‌تواند در بلندمدت صرفه‌جویی اقتصادی به همراه داشته باشد. اما استیل 304 گزینه‌ای اقتصادی‌تر است و در بسیاری از کاربردها عملکرد مناسبی دارد.