سود پرک با خاصیت قلیایی قوی که به نام کاستیک سودا نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع مختلف از جمله صنایع دارویی و پزشکی است. قابلیت‌های استفاده سود پرک در صنایع داروسازی مخصوصا تولید دارو و هچنین در مصارف پزشکی اعم از استریل کردن وسایل بسیار است. در این مقاله به بررسی برخی از کاربردهای سود پرک در صنایع داروسازی و پزشکی می‌پردازیم. قبل از هرچیز لازم است با این ماده قلیایی بیشتر آشنا باشید، برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه سود پرک مراجعه کنید.
کاربرد سود پرک در پزشکی و داروسازی
سود پرک به انواع یک ماده استریل کننده قوی و همچنین جرم‌زدایی قوی در صنعت پزشکی و داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرفی کاستیک سودا برای تنظیم pH محلول‌های شیمیایی و داروها بسیار کاربرد دارد. مهم است بدانید که کاستیک سودا یک ماده قوی قلیایی است و باید با احتیاط و بدرستی در صنایع پزشکی و داروسازی استفاده شود. همچنین، برای هر کاربرد خاص، نیاز به آزمایش و اطمینان از ایمنی و کارایی این ماده شیمیایی است. در ادامه این مقاله به بررسی برخی از کاربردهای کاستیک سودا در صنایع پزشکی و داروسازی اشاره می‌کنیم.
کاربرد سود پرک در پزشکی
سود پرک (هیدروکسید سدیم) در صنعت پزشکی کاربردهای مهمی دارد. این ترکیب شیمیایی به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی و تمیزکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، کاستیک سودا می‌تواند در تهیه محلول‌های شیمیایی و تنظیم pH محیط‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. در ادامه به چند مورد از کاربردهای کاستیک سودا در صنعت پزشکی می‌پردازیم:
- تمیز کردن و ضد عفونی کردن
- صنعت دندانپزشکی
- صنایع مرتبط با پوست
تمیز کردن و ضد عفونی کردن
سود پرک به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی در استریل کردن و تمیز کردن وسایل پزشکی و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود. سود پرک به دلیل داشتن خاصیت قلیایی قوی قادر است میکروارگانیسم‌ها (microorganism) و باکتری‌ها را از بین ببرد.
صنعت دندانپزشکی
در صنعت دندانپزشکی از جوش شیرین به عنوان یک عامل موثر برای تمیز کردن و سفید کردن دندان‌ها استفاده می‌شود. این ماده با قدرت خورندگی و خاصیت قلیایی خود به تمیز کردن و از بین بردن لکه‌ها و رسوبات روی دندان کمک می‌کند.(سود پرک در تولید جوش شیرین استفاده می‌شود)
صنایع مرتبط با پوست
در صنایع مرتبط با پوست مانند تولید صابون‌ها، کرم‌های آرایشی و بهداشتی و محصولات مراقبت از پوست، از سود پرک به عنوان یک پاک کننده و ضد عفونی کننده قوی استفاده می‌شود.
سود پرک (کاستیک سودا ) به طور گسترده در پزشکی و داروسازی استفاده می‌شود. به طور خاص، از آن در تولید داروهایی مانند آسپرین، داروهای ضد کبودی و داروهای کاهش دهنده کلسترول استفاده می‌شود.
درتاسیسات تصفیه آب شهری از سود پرک برای کنترل اسیدیته آب و کمک به حذف فلزات سنگین از آب استفاده می‌کنند. سود پرک همچنین برای تولید هیپوکلریت سدیم(Sodium hypochlorite)، یک ضدعفونی کننده آب، استفاده می‌شود.
OSHA دستورالعمل‌ها و محدودیت‌های مجاز قرار گرفتن در معرض را برای کارگران در صنایع و تأسیساتی که در آن مواد هیدروکسید سدیم استفاده می‌شود، تعیین کرده است. موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی اطلاعات عمومی ایمنی (FDA) در مورد انتقال سود پرک را ارائه می‌دهد. اجازه می‌دهد تا سود پرک به عنوان یک افزودنی غذایی در سطوح کمتر از ۱ درصد باشد.
OSHA چیست؟
OSHA به معنای اداره ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (Occupational Safety and Health Administration) است. OSHA یک سازمان فدرال آمریکایی است که به مدیریت و نظارت بر ایمنی، بهداشت و محیط کار می‌پردازد. این سازمان در سال ۱۹۷۰ تأسیس شد و جهت حفظ و ارتقاء شرایط کارگران در آمریکا فعالیت می‌کند. OSHA مسئولیت‌های متنوعی دارد، از جمله:
تدوین استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفه‌ای
OSHA استانداردهایی را تعیین می‌کند که برای حفظ سلامت و ایمنی کارگران در محیط کار لازم است. این استانداردها شامل مواردی مانند استفاده از تجهیزات ایمنی، مدیریت مواد شیمیایی خطرناک، محدودیت نویز و ارتفاع و غیره می‌شود.
نظارت و بازرسی
OSHA بازرسی‌های منظم را در محیط‌های کاری انجام می‌دهد تا مطمئن شود که قوانین و استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفه‌ای رعایت می‌شوند. آنها بررسی‌ها را به صورت برنامه‌ریزی شده یا در پاسخ به شکایات و حوادث ناپایدار انجام می‌دهند.
آموزش و آگاهی‌بخشی
OSHA برای توسعه و ارتقاء آگاهی درباره ایمنی و بهداشت حرفه‌ای، دوره‌های آموزشی و برنامه‌های آگاهی‌بخشی را ارائه می‌دهد. این برنامه‌ها به کارفرماها و کارگران کمک می‌کنند تا بهترین شیوه‌های ایمنی و بهداشتی را در محیط کار اجرا کنند.
هدف اصلی OSHA حفظ و ارتقاء سلامت و ایمنی کارگران در آمریکا است. این سازمان با همکاری با کارفرماها و کارگران سعی در کاهش حوادث و بیماری‌های مرتبط با محیط کار دارد و در صورت نقض قوانین و استانداردها، تنبیهات و جریمه‌های قانونی را اعمال می‌کند.
FDA چیست؟
FDA به معنای اداره غذا و دارو (Food and Drug Administration) است. FDA یک سازمان فدرال در ایالات متحده آمریکا است که مسئول نظارت، تنظیم و کنترل محصولات غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی در آمریکا است. ماموریت اصلی FDA حفظ و ارتقاء سلامت عمومی است. برای دستیابی به این هدف، FDA به وظایف و مسئولیت‌های زیر می‌پردازد:
تأیید و رصد محصولات دارویی
FDA مسئول تأیید و رصد داروها است. قبل از عرضه داروها به بازار، از نظر ایمنی و کارایی آنها را برسی می‌کند. همچنین، پس از عرضه، فعالیت‌های نظارتی بر روی داروها را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که محصولات دارویی در حداقل خطرات ممکن به بازار عرضه می‌شوند.
تأیید و کنترل محصولات غذایی
FDA مسئول تأیید و کنترل محصولات غذایی است. این شامل بررسی ایمنی و کیفیت مواد غذایی، برچسب‌ها، ادعاهای تغذیه‌ای و فرآیندهای تولید می‌شود. FDA برای جلوگیری از بروز بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی مرتبط با مصرف غذا، استانداردها و آیین‌نامه‌های سختی را تعیین می‌کند.
نظارت بر محصولات آرایشی و بهداشتی
FDA نیز مسئول نظارت بر محصولات آرایشی و بهداشتی است. این شامل بررسی ایمنی و کارایی مواد، برچسب‌ها، ادعاها و فرآیندهای تولید محصولات آرایشی و بهداشتی است. هدف اصلی FDA در این حوزه حفاظت از مصرف‌کنندگان و جلوگیری از استفاده از محصولات ناسالم یا خطرناک است.
علاوه بر این وظایف، FDA نیز مسئول نظارت بر تحقیقات بالینی بر روی داروها و دستگاه‌های پزشکی است، و در صورت لزوم، اقدامات قانونی را در قبال نقض قوانین و آیین‌نامه‌ها صورت می‌دهد.
استفاده سود پرک در صنایع داروسازی
سود پرک یا هیدروکسید سدیم، یک ترکیب شیمیایی قوی با خواص قلیایی است. در صنایع داروسازی، از سود پرک به عنوان یک تنظیم‌کننده pH استفاده می‌شود. همچنین، این ترکیب به عنوان ماده تمیزکننده و ضدعفونی کننده نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فرآیندهای تولید داروها، سود پرک به عنوان ماده استخراج‌کننده نیز به کار می‌رود. به طور کلی، کاستیک سودا در صنایع دارویی به دلیل خواص قلیایی، تنظیم pH، تمیزکنندگی و استخراج مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنایع بیولوژیکی
در برخی از فرآیندهای بیولوژیکی مانند تولید سلول‌های قارچی و میکروبی، کاستیک سودا به عنوان ماده‌ای برای تنظیم pH و همچنین تمیز کردن و استریل کردن محیط استفاده می‌شود.
تولید دارو
سود پرک در فرآیندهای تولید برخی داروها نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال، در تولید آنتی اسیدهای اسید معده، از جوش شیرین به عنوان یک ماده موثر برای تنظیم pH محلول‌های دارویی استفاده می‌شود. لیست برخی از داروهایی که از سود پرک در ساخت آنها استفاده می‌شود به شرح زیر است:
- متوترکسات (Methotrexate)
- اسومپرازول منیزیم (Esomeprazole magnesium)
- تلمیزارتان (Talmizartan)
- نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin)
- ریسپردال ام-تب (Risperdal M-Tab)
- پانتوپرازول (Pantoprazole)
- زرتیک (Zyrtec)
1- متوترکسات (Methotrexate)
متوترکسات (Methotrexate) یک داروی ضد سرطان است که در درمان برخی از نوع‌های سرطان، از جمله سرطان‌های خونی (مانند لوسمی و لنفوم)، سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان پوست و رماتوئید آرتریت استفاده می‌شود. این دارو از خانواده آنتی‌متابولیت‌ها است که با متهابولیسم و تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی عمل می‌کند.
متوترکسات از طریق مهار آنزیم‌هایی که برای تولید اسید فولیک و نوکلئوتیدها لازم است، به سلول‌های سرطانی آسیب می‌رساند. این دارو با متابولیسم سلول‌های سرطانی مداخله کرده و رشد آنها را متوقف می‌کند.
درباره استفاده سود پرک(هیدروکسید سدیم) در متوترکسات، باید گفت که در ترکیبات نهایی دارو، کاستیک سودا به عنوان یک عامل تنظیم کننده pH ممکن است استفاده شود. اما در فرآیند ساخت داروی متوترکسات، استفاده از کاستیک سودا به صورت مستقیم وجود ندارد. کاستیک سودا بیشتر به منظور تنظیم pH محیط‌ها و تهیه شرایط مناسب برای ساخت دارو استفاده می‌شود، اما به طور مستقیم در ترکیب نهایی متوترکسات حضور ندارد.
2- اسومپرازول منیزیم (Esomeprazole magnesium)
از اسومپرازول منیزیم (Esomeprazole) یک داروی مهارکننده پمپ پروتون است که برای درمان بیماری‌های مرتبط با افزایش اسید معده مانند زخم معده، درد معده، برآوردهای گوارشی و برخی اختلالات دیگر استفاده می‌شود. این دارو با مهار عملکرد پمپ‌های پروتون در دیواره معده، ترشح اسید معده را کاهش می‌دهد و به تسکین علائم و بهبود بیماری‌های معده کمک می‌کند.
درباره کاستیک سودا (هیدروکسید سدیم) و کاربردهای آن در ازمپرازول، باید گفت که کاستیک سودا به عنوان یک عامل تنظیم کننده pH در فرآیند ساخت این دارو به کار می‌رود. در فرآیند تولید ازمپرازول، از کاستیک سودا برای تعیین و تنظیم محیط قلیایی مناسب برای واکنش‌های شیمیایی استفاده می‌شود. این محیط قلیایی برای تولید و فرآیند تصفیه ازمپرازول بسیار مهم است.
همچنین، کاستیک سودا می‌تواند در فرآیندهای تمیزکنندگی و استریلیزاسیون محیط‌ها و وسایل مورد استفاده در تولید ازمپرازول نیز مورد استفاده قرار گیرد. این خاصیت ضدعفونی کننده کاستیک سودا می‌تواند به عنوان یک عامل تمیزکننده مناسب در صنعت داروسازی مورد استفاده قرار بگیرد.
بنابراین، کاستیک سودا در فرآیند تولید ازمپرازول به عنوان یک منطقه‌ساز و تنظیم‌کننده pH مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین به عنوان یک ماده تمیزکننده و ضدعفونی کننده نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3- تلمیزارتان (Talmizartan)
تلمیزارتان به تنهایی یا همراه با سایر داروها برای درمان فشار خون بالا (فشار خون بالا) استفاده می‌شود. فشار خون بالا بر حجم کار قلب و عروق می‌افزاید. اگر برای مدت طولانی ادامه یابد، قلب و عروق ممکن است به درستی کار نکنند. این می‌تواند به رگ‌های خونی مغز، قلب و کلیه‌ها آسیب برساند و منجر به سکته مغزی، نارسایی قلبی یا نارسایی کلیه شود. کاهش فشار خون می‌تواند خطر سکته مغزی و حملات قلبی را کاهش دهد.Telmisartan همچنین برای کاهش خطر حملات قلبی یا سکته مغزی در بیماران ۵۵ ساله و بالاتر که دیابت یا مشکلات قلبی دارند استفاده می‌شود.
تلمیزارتان یک مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین II (ARB) است. این ماده با مسدود کردن ماده ای در بدن که باعث سفت شدن رگ‌های خونی می‌شود، عمل می‌کند. در نتیجه تلمیزارتان رگ‌های خونی را شل می‌کند. این باعث کاهش فشار خون و افزایش خون و اکسیژن به قلب می‌شود.
4- نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin)
نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin) یک آنتی‌بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری استفاده می‌شود. این دارو عمدتاً برای درمان عفونت‌های مثلی (UTI) نظیر سیستیتیس (عفونت مثانه) و پیلونفریتیس (عفونت لگنهای کلیوی) تجویز می‌شود. نیتروفورانتوئین با مهار ترکیبات ضد باکتریایی در سلول‌های باکتریایی، باعث مهار رشد و تکثیر آنها می‌شود.
درباره کاربرد کاستیک سودا (هیدروکسید سدیم) در تولید نیتروفورانتوئین، باید گفت که کاستیک سودا به عنوان یک عامل تنظیم کننده pH ممکن است در فرآیند تولید این دارو استفاده شود. تنظیم pH محیط‌های ساخت و واکنشی که در فرآیند تولید نیتروفورانتوئین اتفاق می‌افتد، مهم است. کاستیک سودا می‌تواند به عنوان یک ماده باقیمانده در فرآیند تولید نیتروفورانتوئین نیز استفاده شود و در این صورت، در محصول نهایی حضور خواهد داشت. بنابراین، کاستیک سودا در تولید نیتروفورانتوئین به عنوان یک منطقه‌ساز و تنظیم‌کننده pH و همچنین به عنوان ماده تمیزکننده و ضدعفونی کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
5- ریسپردال ام – تب (Risperdal M-Tab)
Risperdal M-Tab نوعی دارو ضد روان‌پریشی است که حاوی ماده فعال ریسپریدون (Risperidone) می‌باشد. این دارو به شکل قرص‌های ذوب شونده (orally disintegrating tablets) در دسترس است. قرص‌های M-Tab قابلیت حل شدن سریع در دهان را دارند و بدون نیاز به آب یا مایعات دیگر می‌توانند مصرف شوند.
ریسپریدون درمانی برای برخی اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی (اختلال دوقطبی و افسردگی دوقطبی) و اختلالات اوتیستیک استفاده می‌شود. این دارو به عنوان یک ضد روان‌پریشی عمل می‌کند و بر روی سیستم عصبی متاثر می‌شود. سود پرک برای تمیز کردن و ضد عفونی کردن در خط تولید این دارو استفاده می‌شود.
6- پانتوپرازول (Pantoprazole)
پانتوپرازول (Pantoprazole) یک داروی ضد اسید معده است که به عنوان یک مهارکننده پمپ پروتون (Proton Pump Inhibitor) عمل می‌کند. این دارو برای درمان بیماری‌های معده و روده استفاده می‌شود، از جمله زخم معده، برآوردها و اریتم‌های معده‌ای. کاستیک سودا در فرآیند تولید پانتوپرازول برای تنظیم pH محلول‌ها استفاده شود.
7- زرتیک (Zyrtec)
زیرتک (Zyrtec) یک داروی آنتی هیستامین است که برای درمان علائم حساسیت مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش و آبریزش چشم استفاده می‌شود. ماده موثره زیرتک ستیریزین (Cetirizine) است که بر روی گیرنده‌های هیستامینی در بدن اثر می‌گذارد و علائم آلرژی را کاهش می‌دهد. سود پرک برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن در خط تولید و برای تنظیم ph استفاده می‌شود.
نتیجه گیری
سود پرک یا کاستیک سودا، یک ماده شیمیایی قوی و قابل قبول است که در صنایع مختلف، از جمله صنعت داروسازی و پزشکی، کاربردهای متعددی دارد. از تولید داروها تا تنظیم pH و تهیه مواد اولیه دارویی، و از ضدعفونی کردن تجهیزات و محیط‌های پزشکی تا درمان برخی بیماری‌ها، سود پرک نقش مهمی در پزشکی و داروسازی ایفا می‌کند. با این حال، به دلیل خاصیت قوی قلیایی این ماده، استفاده از آن باید با دقت و نظارت کامل صورت پذیرد تا خطرات احتمالی به حداقل برسد.
با توجه به اینکه مصرف سود پرک می‌تواند باعث سوزش و سوختگی شدید شود باید لباس‌های مخصوصی را حین کار داشته باشیم. همچنین، برای استفاده از این ماده در تولید دارو، باید با استانداردهای دارویی مطابقت داشته باشد. شرکت آراکس شیمی، کاستیک سودا را به صورت پرک شده تولید می‌کند، برای اطلاع بیشتر از شرایط این محصول با کارشناسان فروش در تماس باشید.