چسب‌ها و درزگیرها در صنایع مختلف دارای کاربردهای فراوانی هستند و می‌توان از آن‌ها برای اتصال و آب‌بندی‌های جزئی و کلی استفاده کرد. در صنعت تولید چسب و درزگیر، از مروارید سود پرک یا همان چیزی که با نام‌های کاستیک سودا، سود سوزآور و سدیم هیدروکسید نیز شناخته میشود، برای بهبود فرآیند تولید محصول استفاده میشود. در این مقاله، به‌طور مفصل درباره کاربرد‌ها، مزایا و نقش سود پرک در تولید چسب و درزگیر می‌پردازیم. اما قبل از آن، بیایید کمی با سود پرک آشنا شویم.
سود پرک چیست؟
سود پرک یک ترکیب معدنی جامد سفید‌رنگ با فرمول NaOH است که با نام‌های سود سوزآور، سدیم هیدروکسید و کاستیک سودا شناخته میشود. این ماده از کاتیون‌های سدیم Na+ و آنیون‌های هیدروکسید OH- تشکیل میشود.
به دلیل اینکه مضرات سود پرک بسیار کمتر از مزایای آن است و همچنین از آنجایی‌که خاصیت قلیایی بسیار قوی‌ای دارد، معمولا از آن برای تجزیه لیپید‌ها و پروتئین‌ها در صنایع مختلفی نظیر ساخت خمیر چوب و کاغذ، ساخت منسوجات، ساخت صابون‌ها و مواد شوینده، ساخت پاک‌کننده فاضلاب و غیره استفاده میشود. این ترکیب، خاصیت حل‌شوندگی در آب را دارد و دی‌اکسید کربن و رطوبت را به‌راحتی جذب می‌کند.
رایج‌ترین ساختار سود پرک که در صنایع مورد‌استفاده قرار می‌گیرند عبارتند‌از:
- سود پرک مایع
- سود پرک مرواریدی
- سود پرک استوانه ای/مهره‌ای
نحوه ساخت چسب با استفاده از سود پرک
خرید سدیم هیدروکسید یکی از ملزومات صنایع تولید چسب است. برای ساخت چسب با سود پرک، دستورالعمل‌ها و فرمولاسیون بسیار زیادی وجود دارد. به‌عنوان مثال، ۴ مورد از رایج‌ترین روش استفاده از سود پرک برای ساخت چسب‌های نشاسته که جزو چسب‌های طبیعی هستند و در صنایع کاغذ و کارتن‌سازی مورد‌استفاده قرار می‌گیرند، به شرح زیر است:
دستور‌العمل ۱ استفاده از سود پرک در تولید چسب:
در این دستور، 350 گرم نشاسته تاپیوکا و 3000 گرم نشاسته ذرت در 9 لیتر آب ریخته میشود. سپس، در حالی که این محلول هم زده میشود، 500 میلی‌لیتر محلول سود سوزآور ٪20 به‌تدریج به ترکیب اضافه میشود. مخلوط بدست‌آمده به‌آرامی گرم میشود تا نشاسته تاپیوکا ژلاتینه شود. دمای مخلوط در این مرحله باید تا 380 درجه سانتیگراد برسد. در قدم بعد، 55 گرم بوراکس (10 مول H20) به مخلوط اضافه میشود و چسب به‌مدت 10 دقیقه دیگر هم زده میشود تا اطمینان حاصل شود که بوراکس حل شده‌است.
ویسکوزیته چسب نهایی 52 ثانیه و دمای ژل 63 درجه سانتیگراد خواهد بود.
دستور‌العمل ۲ استفاده از سود پرک در تولید چسب:
این نوع چسب مانند دستور‌العمل 1 تهیه میشود، با این تفاوت که 100 گرم سود سوزآور در 9½ لیتر آب حل شده و سپس، نشاسته ذرت و نشاسته تاپیوکا در محلول سود سوزآور ضعیف ریخته میشود. دمای ژلاتینه‌شدن نشاسته تاپیوکا و همچنین خواص اندازه‌گیری‌شده چسب نهایی تفاوت چندانی با چسب دستور‌العمل ۱ نخواهد داشت.
دستور‌العمل ۳ استفاده از سود پرک در تولید چسب:
در این دستور‌العمل که برای تولید چسب در مقیاس زیاد استفاده میشود، در یک میکسر 7 کیلوگرم سود سوزآور به 925 لیتر آب اضافه شده و مخلوط بین 20 تا 25 درجه سانتیگراد گرم میشود تا محلول 1.1 درصد سود سوزآور تولید شود. سپس، 300 کیلوگرم نشاسته ذرت تجاری و 45 کیلوگرم نشاسته گندم به محلول سود سوزآور اضافه شده و مخلوط حاصل را با سرعت زیاد هم می‌زنیم. مخلوط تا حدود 320 درجه سانتیگراد گرم خواهد شد و باید حدود 10 دقیقه در این دما نگهداری شود. به این محلول تقریبا 6 کیلوگرم بوراکس دکاهیدرات اضافه میشود و به‌مدت 10 دقیقه دیگر هم زده خواهد شد.
دستور‌العمل ۴ استفاده از سود پرک در تولید چسب:
این دستور‌العمل نیز برای تولید چسب در مقیاس زیاد استفاده میشود. در یک مخزن، 725 کیلوگرم نشاسته ذرت تجاری و 90 کیلوگرم نشاسته تاپیوکا تجاری و تقریبا 1910 لیتر آب اضافه میشود و دمای آن تا حدود 280 درجه سانتیگراد بالا خواهد رفت. سپس، 14 کیلوگرم سود پرک در آب حل شده و به ترکیب اضافه میشود. این مخلوط تا زمانی که ویسکوزیته مخلوط به حدود 28 ثانیه برسد، به‌آرامی حرارت داده میشود. سپس، محلولی حاوی 3 کیلوگرم اسید بوریک و 2 لیتر سیلیکات محلول سودا به مخلوط اضافه میشود تا اثر سود پرک خنثی شود و چسب نهایی بدست آید.
نقش سود پرک در فرآیند تولید چسب
چسب نشاسته به‌عنوان ماده اصلی در تهیه چسب ورق‌سازی و انواع مختلفی از چسب‌ها بکار می‌رود. این نوع چسب‌ها به دلیل فرآیند رتروگراسیون نشاسته (پسروی فرآیند) دارای محتوای جامد کم، استحکام باند و پایداری ضعیف و سفتی زیاد هستند. برای غلبه بر این مشکلات در ساخت چسب، از محلول سود پرک استفاده میشود.
با اضافه کردن سود پرک در تولید چسب، ظرفیت چسبندگی افزایش می‌یابد و کیفیت چسب بهتر میشود. هرچه درجه خلوص این ماده بیشتر باشد، تاثیر آن نیز بیشتر است. در‌نتیجه، در زمان خرید سود پرک، باید به درجه خلوص آن دقت کنید. نقش‌هایی که سود پرک در فرآیند تولید چسب ایفا می‌کند عبارتند‌از:
پلیمریزاسیون
وجود مرواریدهای سود سوزآور در فرآیند تولید چسب و درزگیر برای پلیمریزاسیون ضروری است. به بیان ساده، محلول سود سوزآور به‌عنوان یک کاتالیزور یا آغازگر عمل کرده و واکنش بین مونومرها و پلیمرها را راحت‌تر و سریع‌تر می‌کند. این کار، منجر به تشکیل شبکه‌های پلیمری متقاطع شده و استحکام، دوام و خاصیت چسبندگی چسب‌ها و درزگیرها را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
تنظیم pH چسب
در فرآیند تولید چسب، بسیار مهم است که pH صحیح در فرمولاسیون حفظ شود. می‌دانیم که سود پرک خاصیت قلیایی دارد. به همین دلیل، از مرواریدهای سود سوزآور برای تنظیم pH، تضمین شرایط بهینه برای واکنش‌های شیمیایی مختلف و افزایش پایداری و عملکرد چسب و درزگیر استفاده میشود. همچنین، با کنترل pH چسب، می‌توان ماندگاری آن را چند برابر افزایش داد.
هیدرولیز کردن سیلیکاتها
در فرآیند آبکافت یا هیدرولیز (Hydrolysis) یک ماده، از آب برای شکستن پیوند‌های شیمیایی استفاده می شود.
در برخی از انواع چسب‌ها، سیلیکاتها به‌عنوان بایندر (پیوند‌دهنده) یا پرکننده استفاده می‌شوند. اما برای اینکه پیوند‌های شیمیایی سیلیکاتها شکسته شوند، به یک ماده قوی نیاز داریم. اینجاست که اهمیت مروارید سود پرک مشخص میشود. سود پرک به شکستن پیوند‌های سیلیکاتها کمک کرده و آن‌ها را به ترکیبات واکنشی که باعث بهبود چسبندگی و افزایش خواص مکانیکی محصولات میشود، تبدیل می‌کند. این فرآیند باعث بهبود استحکام و دوام پیوند‌های چسب میشود.
تنظیم ویسکوزیته یا گرانروی
در فرآیند تولید چسب و درزگیر، از مرواریدهای سود سوزآور برای تنظیم ویسکوزیته فرمولاسیون استفاده میشود. به عبارتی دیگر، این ماده برای کنترل ضخامت و روان‌سازی چسب اضافه میشود و استفاده از چسب را برای کاربران راحت‌تر می‌کند.
پیوند متقابل و پخت
مرواریدهای سود پرک در فرآیندهای اتصال عرضی و پخت چسب و درزگیر نقش مهمی دارند. از محلول سود سوزآور برای شروع یا تسریع واکنش‌های پیوند متقابل استفاده میشود و در‌نتیجه، خاصیت چسبندگی و استحکام، انعطاف‌پذیری، مقاومت در‌برابر عوامل محیطی و خشک‌شدن سریع را افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری
بدون شک، بکار‌بردن سود پرک در تولید چسب باعث بوجود آمدن نوآوری و پیشرفت‌های زیادی در صنعت چسب‌سازی شده‌است. سود پرک با پلیمریزاسیون، تنظیم pH، هیدرولیز کردن سیلیکاتها، تنظیم ویسکوزیته و فرآیندهای پیوند متقابل و پخت، به‌طور گسترده‌ای در تولید چسب‌ها و درزگیر‌های سازگار با محیط زیست استفاده میشود. تولید‌کنندگان انواع چسب با بهره‌گیری از مزایای محلول سود سوزآور، میتوانند چسب‌هایی با کیفیت بالا تولید کرده و میزان فروش محصولات خود را افزایش دهند.
برای استعلام قیمت سود پرک، دریافت مشاوره و همچنین سفارش محصول، می‌توانید با پر کردن فرم مندرج در صفحه تماس با ما، تماس مستقیم با تلفن دفتر، ارسال ایمیل، ارسال پیام به واتساپ و یا مراجعه حضوری به دفتر آراکس شیمی، با کارشناسان ما در تماس باشید.
سوالات متداول
- سود سوزآور برای چه تولید چه چیزهایی استفاده میشود؟
سود سوزآور یک ماده شیمیایی صنعتی پرمصرف است که از آن در فرآیند تولید خمیر و کاغذ، چسب، مواد شوینده، بستهبندی، مواد صنعتی کشاورزی، حفاظت از محیط زیست، تصفیه آب، مواد غذایی، بهداشت، نساجی، صنایع شیمیایی، ساختمانی و خودرو استفاده میشود. - خطرات سود سوزآور چیست؟
تماس پوستی با غلظتهای بسیار بالای سدیم هیدروکسید یا استنشاق بخار غلیط آن میتواند باعث سوختگی شدید چشمها، پوست، سیستم گوارشی یا ریهها شود که این آسیبها میتوانند دائمی باشند و یا منجر به مرگ شوند. همچنین، تماس طولانی یا مکرر غلظت پایین آن با پوست میتواند باعث درماتیت شود. استنشاق مکرر بخار سدیم هیدروکسید نیز میتواند منجر به آسیب دائمی ریه شود. - سود پرک در تولید چسب چه نقشی دارد؟
این ماده میتواند در فرآیندهای پلیمریزاسیون، تنظیم pH چسب، هیدرولیز کردن سیلیکاتها، تنظیم ویسکوزیته یا گرانروی و پیوند متقابل و پخت نقش مهمی ایفا کند.