قبل از اینکه به سراغ روش استفاده از سود پرک برویم، باید این نکته را در‌نظر بگیریم که سود پرک مانند بسیاری از مواد شیمیایی دیگر، یک ماده خطرناک برای انسان و حیوانات است و بهتر است در زمان استفاده، تمام موارد ایمنی را رعایت کنید.
سود پرک که به‌عنوان سدیم هیدروکسید یا سود سوزآور شناخته میشود، یک ترکیب معدنی یونی جامد سفید‌رنگ با فرمول NaOH است. این محلول، در آب، متانول و اتانول قابلیت حل‌شوندگی بالایی دارد و در‌نتیجه برای استفاده از آن، به یکی از این حلال‌ها نیاز دارید. از سود پرک در صنایع مختلفی مانند ساخت لوازم بهداشتی، ساخت انواع چسب‌ها، ساخت دارو، ساخت مواد شوینده و غیره با دوز‌ها و خلوص مختلف استفاده میشود. در این مقاله، می‌خواهیم روش استفاده از سود پرک برای مصارف خانگی را با یکدیگر مرور کنیم.
نکات لازم قبل از استفاده از سود پرک
قبل از هر چیزی، باید کاملا با مضرات سود پرک آشنا شده و اگر آن را در خانه نگهداری می‌کنید، باید مطمئن شوید که درب ظرف به‌خوبی پلمپ میشود و محل نگهداری از آن نیز دارای تهویه مناسب است و همچنین، دست کودکان یا حیوانات به این ماده شیمیایی نمی‌رسد؛ زیرا تماس سود پرک یا استنشاق گاز آن برای انسان‌ها و حیوانات بسیار خطرناک است.
با اینکه سود پرک به‌تنهایی قابل‌اشتعال نیست، اما می‌تواند رطوبت را از طریق هوا جذب کند و در‌صورتی که پودر آن را با آب گرم یا داغ مخلوط کنید، حرارت کافی برای اشتعال مواد قابل‌احتراق را دارد. به همین دلیل، برای حل و استفاده کردن سود پرک، باید آن را با آب سرد مخلوط کنید تا دمای اضافی آن گرفته شود.
در زمان خرید، باید علاوه‌بر قیمت سود پرک، به موارد دیگری نظیر نام و برند تولید‌کننده، درصد خلوص، نحوه بسته‌بندی و همچنین استاندارد‌های بکار‌رفته در تولید آن دقت کنید.
روش استفاده از سود پرک در صنعت و مصارف خانگی
کاربرد‌های سود پرک به‌قدری زیاد است که از آن نه‌تنها در مصارف خانگی، بلکه در صنایع نیز استفاده میشود. در این قسمت، می‌خواهیم روش استفاده از این ماده پر‌کاربرد را در مصارف خانگی و صنایع مختلف نشان دهیم:
روش استفاده از سود پرک برای مصارف خانگی
همانطور که می‌دانید، سود پرک در صنایع مختلف کاربرد‌های بسیار فراوانی دارد. اما نکته جالب اینجاست که شما می‌توانید از این ماده پر کاربرد در مصارف خانگی نیز استفاده کنید. در این مقاله، ۳ مورد از رایج‌ترین موارد و روش استفاده از سود پرک برای مصارف خانگی را با یکدیگر می‌خوانیم:
رفع انسداد لوله‌ها و زهکشی‌ها با سود پرک
با اینکه رفع انسداد لوله‌های فاضلاب کار ناخوشایندی است، اما همه صاحبان خانه مجبورند برای یکبار هم که شده این کار را انجام دهند. یکی از روش‌های موثر برای رفع انسداد لوله‌ها، استفاده از سود پرک است. این ماده، یک پاک‌کننده قوی است که می‌تواند تمام چربی‌ها، مو‌ها و مواد زائدی که در لوله‌های فاضلاب جمع می‌شوند را حل کرده و گرفتگی را از بین ببرد.
قبل از شروع کار، باید موارد ایمنی را رعایت کنید؛ زیرا سود سوزآور یک ماده قلیایی قوی است که می‌تواند باعث سوختگی پوست و چشم شود. به همین دلیل، باید در زمان استفاده از آن، از دستکش، ماسک تنفسی و عینک محافظ استفاده کرده و حواستان باشد که درب و پنجره‌های اتاق را کاملا باز بگذارید تا بخار آن وارد سیستم تنفسی‌تان نشود.
در روش استفاده از سود پرک برای رفع انسداد لوله‌ها، به موارد زیر نیاز دارید:
- سود پرک؛
- آب سرد؛
- یک ظرف یا سطل پلاستیکی؛
- یک تلمبه توالت.
توجه: استفاده از محلول سود پرک برای انواع خاصی از لوله‌ها مانند PVC و آلومینیوم و همچنین سیستم‌های سپتیک (septic) توصیه نمی‌شود.
در مرحله اول، باید پودر یا مروارید سود پرک را در ظرف پلاستیکی بریزید. مقدار سود پرکی که استفاده می‌کنید به مورد مصرف شما بستگی دارد. برای مثال، معمولا برای باز کردن راه لوله فاضلاب آشپزخانه به سود پرک کمتری نسبت به راه فاضلاب سرویس بهداشتی نیاز دارید. قانون کلی این است که به‌ازای هر ۱ فنجان سود پرک، ۱ گالن آب نیاز است. اگر ترازو دارید، می‌توانید ۱۰۰ گرم سود پرک را در ۱ لیتر آب سرد حل کنید.
پس از ریختن پودر سود پرک در سطل پلاستیکی، آب سرد را به‌آرامی درون ظرف ریخته و آنقدر هم بزنید تا سود پرک کاملا حل شود. پس از اینکه محلول آماده شد، آن را به آرامی در سر لوله فاضلاب بریزید. حواستان باشد محلول را طوری نریزید که به اطراف پاشید شود؛ زیرا درصورت تماس با پوست یا چشم، احتمال سوختگی شدید وجود دارد.
پس از اینکه محلول را ریختید، از تلمبه استفاده کنید تا انسداد از بین برود. پس از این کار، یک تکه پلاستیک را مچاله کرده و درب لوله فاضلاب را با آن ببندید و اجازه دهید سود پرک ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت در لوله بماند تا تمام مواد درون لوله حل شوند. سپس، می‌توانید درون لوله و محل اطراف آن را با آب ولرم یا داغ بشویید تا زباله‌های اضافی از درون لوله پاک شوند.
در‌صورتی که این کار را انجام دادید و انسداد لوله همچنان باقی است، بهتر است از ریختن دوباره محلول خودداری کرده و با یک لوله‌کش حرفه‌ای صحبت کنید.
تمیز کردن و ضد‌عفونی کردن سطوح با سود پرک
سود پرک یکی از بهترین مواد برای تمیز کردن و ضد‌عفونی کردن سطوح و ابزار‌های مختلف است. در واقع، سود پرک چربی‌گیر فوق‌العاده‌ای است و علاوه‌بر‌این، می‌تواند محیط را به خوبی ضد‌عفونی کند. شما می‌توانید لباس‌ها، کابینت‌ها، کاشی‌ها، دیوار‌ها، حوله و پارچه‌های نظافت، ابزار‌های باغبانی و غیره را با این ماده به‌راحتی تمیز کنید. برای شروع تمیزکاری، می‌توانید ۱۲۵ گرم سود پرک را در ۵ لیتر آب سرد مخلوط کرده و سپس کار خود را شروع کنید.
بسته به اینکه چه چیزی را تمیز می‌کنید و شدت کثیفی چقدر است، می‌توانید مقدار سود پرک را با رعایت احتیاط و به مقدار خیلی کم به محلول خود اضافه کنید. به‌عنوان مثال، برای استفاده از سود پرک برای شستشوی لباس یا ابزار‌ها، اگر چیزی که می‌خواهید تمیز کنید خیلی کثیف است، بهتر است آن را درون محلول انداخته و حدود چند ساعت صبر کنید تا سود پرک به‌خوبی عمل کند.
اگر محلول را بر روی سطوح پاشیده‌اید، پس از نیم الی یک ساعت با یک حوله نیمه‌خیس سطح را تمیز کنید و اجازه دهید سطح مورد‌نظر بهطور کامل خشک شود.
تمیز کردن مسیرها و معابر با سود پرک
اگر به این فکر می‌کنید که سنگ‌فرش‌ها، مسیرها و معابر خانه‌تان بسیار کثیف شده‌است و می‌خواهید آن‌ها را مثل روز اول تمیز کنید، به شما توصیه می‌کنیم با خرید سدیم هیدروکسید کارتان را راحت کنید. برای تمیز کردن مسیرها و معابر، ۱۲۵ گرم سود پرک را در ۵ لیتر آب سرد حل کرده و با یک برس زبر این مسیرها را به‌خوبی تمیز کنید.
یادتان باشد که پس از استفاده از سدیم هیدروکسید برای شستشوی معابر، تمام مسیر را با آب سرد فراوان بشویید تا اثری از آن در محیط نماند.
روش استفاده از سود پرک برای صنایع
سود پرک در صنایع مختلفی نظیر نساجی، تولید دارو، قالیشویی و غیره کاربرد دارد. برای آشنایی بیشتر با سود پرک، در این قسمت روش استفاده از آن را در صنایعی نظیر داروسازی، قالیشویی و کارواش نشان می دهیم:
سود پرک در کارواش
سدیم هیدروکسید می‌تواند سخت‌ترین چربی‌ها و آلودگی‌ها را از روی سطوح مختلف پاک کند. به همین دلیل، این ماده در اکثر کارواش‌ها به‌عنوان یک ماده شوینده پایه در‌نظر گرفته میشود. با این حال، از آنجایی‌که ماشین دارای سطوح مختلفی مانند بدنه، صندلی، چرخ و غیره است، درصد خلوص این ماده برای هر سطح باید متفاوت باشد؛ زیرا غلظت بالای آن می‌تواند سطح براق خودرو را مخدوش کند.
بهطور کلی، برای استفاده از سود پرک در کارواش باید ابتدا آن را رقیق کرده و سپس با‌استفاده از ابزار‌های آب‌پاش مخصوص، سطوح را به آن آغشته کنند. معمولا برای اکثر خودرو‌ها از محلول ۳ الی ۵٪ وزنی/حجمی استفاده میشود.
پس از آغشته کردن سطح خودرو با این محلول، می‌توانید با یک ابزار نرم مانند برس به‌آرامی سطح را تمیز کرده و سپس با آب فراوان بشویید.
سود پرک در قالیشویی
یکی دیگر از کاربرد‌های صنعتی کاستیک سودا، استفاده از آن در قالیشویی‌های صنعتی است. از آنجایی‌که غلظت نا‌درست و بالای این ماده می‌تواند به بافت فرش آسیب برساند، کارشناسان شستشوی فرش با‌توجه به جنس الیاف، ضخامت، سن، دستی یا ماشینی بودن و همچنین مقاومت آن، درصد محلول شستشوی سود پرک را مشخص می‌کنند.
پس از اینکه محلول آماده شد، می‌توان آن را به‌صورت دستی بر روی فرش ریخته و با ابزار‌های مخصوص به‌آرامی سطح فرش را شست و یا پس از ریختن در مخزن ماشین فرش‌شویی، سطح فرش را با آن تمییز نمود. در مرحله بعد، فرش باید به دفعات لازم با آب فراوان شسته شود تا اثر سدیم هیدورکسید کاملا از بین برود.
سود پرک در داروسازی
از خاصیت قلیایی بودن و همچنین پاک‌کنندگی قوی این ماده در صنعت داروسازی استفاده می شود. به عبارتی دیگر، سود پرک هم در فرآیند‌های مربوط به تولید دارو و هم در روند استریل کردن محیط آزمایشگاه دخیل است.
روش مصرف سود پرک در صنایع داروسازی با‌توجه به کاربرد آن متفاوت است. درصد خلوص ماده در روند تولید هر دارو متفاوت است و باید به‌صورت دقیق و تحت‌نظر کارشناس آزمایشگاه استفاده شود.
سخن پایانی
سود پرک یکی از رایج‌ترین مواد قلیایی است که هم در مصارف صنعتی و هم در مصارف خانگی مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. از این ماده برای رفع انسداد لوله‌های فاضلاب، تمیز کردن و ضد‌عفونی کردن سطوح و همچنین برای تمیز کردن معابر استفاده میشود.
روش استفاده از سود پرک در هر یک از این موارد کمی متفاوت است. در زمان استفاده از این ماده باید تمام موارد ایمنی را رعایت کرده و از تماس مستقیم با پوست یا استنشاق بخار ناشی از آن خودداری کنید. همچنین، از آنجایی‌که کیفیت و درصد خلوص سود پرک بسیار مهم است، باید آن را از یک تولید‌کننده و فروشنده معتبر خریداری کنید.
سوالات متداول
- قوانین استفاده از سود سوزآور چیست؟
به هیچوجه سود پرک را با سایر مواد شیمیایی مخلوط نکنید و آن را در یک ناحیه با تهویه خوب استفاده کنید. همچنین، باید در آن را با احتیاط زیاد باز کنید. در زمان کار، از ماسک تنفسی، دستکشهای غیرقابلنفوذ مناسب و محافظ چشم/صورت استفاده کنید. همچنین، همیشه قبل از استفاده، گرانولهای سود پرک را بهطور کامل حل کنید. - چگونه سود سوزآور را با خیال راحت ذخیره کنیم؟
سود سوزآور را باید دور از نور مستقیم خورشید نگه دارید، زیرا با گذشت زمان تجزیه میشود. بهتر است آن را در کیسههای پلیپروپیلن دولایه که با نخهای پلیاستر نفوذناپذیر مهروموم شدهاند، نگهداری شود. - سود سوزآور چقدر قدرتمند است؟
سود پرک یک محصول پایه و قلیایی بسیار سوزاننده است و درصورت تماس با پوست باعث سوختگی خفیف تا شدید می شود. هرچه درصد خلوص این ماده بیشتر باشد، تاثیرگذاریاش بیشتر است.