کاربردهای بنزوات سدیم
بنزوات سدیم یک ماده نگهدارنده برای برخی از محصولات بسته بندی شده و محصولات مراقبت شخصی برای افزایش طول عمر مفید آن ها است.
بعضی از مردم ادعا می کنند که این ماده یک افزودنی بی ضرر است، اما بعضی دیگر آن را به سرطان و سایر مشکلات بهداشتی مرتبط می دانند.
این مقاله مرورکلی از بنزوات سدیم،از جمله استفاده ونگرانی های احتمالی استفاده از آن را برای شما شرح می دهد.

بنزوات سدیم چیست؟

بنزوات سدیم به عنوان یک ماده نگهدارنده مورد استفاده در غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی ها می باشد. هرچند که چندین کاربرد دیگر هم دارد. این ماده یک پودر کریستالی بی بو است که با ترکیب اسید بنزوئیک و سدیم هیدروکسید به بنزوات تبدیل می شود.

ترکیب بنزوئیک اسید با هیدروکسید سدیم

بنزوئیک اسید به خودی خود یک ماده نگهدارنده می باشد و ترکیب آن با هیدروکسید سدیم باعث حل بهترآن در محصولات مختلف می شود.

نحوه تولید

بنزوات سدیم به طور طبیعی ساخته نمی شود اما بنزوئیک اسید به صورت طبیعی در بسیاری از گیاهان از جمله دارچین، میخک، گوجه فرنگی، انواع توت ها، آلو، سیب و زغال اخته یافت می شود. بعلاوه، برخی از باکتری ها نیز هنگام تخمیر محصولات لبنی مانند ماست، اسید بنزوئیک تولید می کنند.

کاربردهای مختلف در صنایع مختلف

گذشته از استفاده آن در مواد غذایی و نوشیدنی های فرآوری شده، این ماده در برخی داروها، لوازم آرایشی، محصولات مراقبت شخصی و محصولات صنعتی نیز اضافه می شود. در اینجا نگاهی دقیق تر به عملکردهای مختلف آن خواهیم داشت.

کاربرد بنزوات سدیم در غذاها و نوشیدنی ها

بنزوات سدیم اولین ماده نگهدارنده تایید شده توسط FDA در مواد غذایی است و هنوز هم یک ماده افزودنی غذایی مورد استفاده در بسیاری از غذاها است. این طبقه بندی به عنوان کلی شناخته شده به عنوان ماده ایمن (GRAS) طبقه بندی می شود، به این معنی که متخصصان هنگام استفاده از آن به عنوان افزودنی، آن را بی خطر می دانند.

بنزوئیک اسید معمولاً به دلیل حلالیت در آب ، مستقیماً مورد استفاده قرار نمی گیرد. غلظت آن به عنوان ماده نگهدارنده مواد غذایی توسط FDA در ایالات متحده به ۰/۱ درصد از وزن بدن انسان محدود می شود.

علت استفاده از  سدیم بنزوات در مواد غذایی

این ماده رشد باکتری های مضر و میکروب های موجود در مواد غذایی را مهار می کند، بنابراین باعث جلوگیری از فساد می شود. این ماده به ویژه در ماندگاری غذاهای اسیدی موثر است، بنزوات سدیم به عنوان یک ماده افزودنی غذایی در سطح بین المللی مورد تأیید می باشد و به شماره شناسه 211 به آن اختصاص داده می شود.

به عنوان مثال، در محصولات غذایی اروپا به عنوان E211 ذکر شده است!بنابراین، این ماده در غذاهایی مانند آب لیمو، ترشی ، ژله ،انواع سس و سایر چاشنی ها استفاده می شود.
بیشترین کاربرد آن در غذاهایی مانند سس سالاد، نوشیدنی های گازدار، مربا و آب میوه ( اسید سیتریک ) ، ترشی، چاشنی ها است.

استفاده در داروها

بنزوات سدیم به عنوان ماده نگهدارنده در برخی داروهای بدون نسخه به ویژه در داروهای مایع مانند شربت سرفه استفاده می شود. علاوه بر این، می تواند در تولید قرص نیز موثر باشد و باعث قابل هضم شدن قرص ها می شود، و کمک می کند تا پس از خوردن آنها سریع در بدن تجزیه شود.
مقادیر بیشتری از بنزوات سدیم برای درمان سطح بالای آمونیاک خون نیز تجویز می شود.
آمونیاک یک ماده جانبی برای تجزیه پروتئین است و ممکن است در برخی شرایط پزشکی سطح خون، خطرناک شود!

استفاده های دیگر سدیم بنزوات

بنزوات سدیم معمولاً به عنوان ماده نگهدارنده در لوازم آرایشی و لوازم شخصی مانند محصولات مو، دستمال مرطوب بچه و دهانشویه مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین دارای مصارف صنعتی نیز می باشد و یکی از مهمترین کاربردهای آن جلوگیری از خوردگی و خنک کننده های موتورهای اتومبیل است!
علاوه بر این، از بنزوات به عنوان تثبیت کننده موثر در تقویت و استحکام برخی از انواع پلاستیک ها استفاده شود.

مشکلات بهداشتی احتمالی

بعضي از افراد معمولاً نسبت به تمام مواد افزودني شيميايی از جمله بنزوات سديم نظرات منفی دارند و بر این عقیده هستند که این مواد سرطان زا هستند، ولی مطالعات مقدماتی در مورد ایمنی آن سوالاتی را ایجاد می کند، اما تحقیقات بیشتری لازم است.

سلامت و امنیت در انسان

در ایالات متحده، بنزوات سدیم معمولاً توسط سازمان غذا و دارو به عنوان ماده ایمن  (GRAS) شناخته می شود.
گربه ها نسبت به موش ها تحمل کمتری نسبت به بنزوئیک اسید و نمک های آن دارند.

فرایند بنزوات در بدن انسان

بدن انسان با ترکیب بنزوات سدیم با گلیسین به سرعت به هیپوریک اسید تجربه و سپس دفع می شود.
سوخت و ساز بدن برای این کار با تبدیل بنزوات توسط بوتیرات-CoA لیگاز به یک محصول واسطه،
بنزوئیل-CoA ،آغاز می شود که سپس توسط گلیسین N-acyltransferase به اسید هیپوریک متابولیزه
می شود.

ارتباط با بنزن در نوشابه ها

در ترکیب با اسید اسکوربیک ( ویتامین C)،بنزوات ممکن است بنزن را تشکیل دهند. 
در سال 2006 ، سازمان غذا و دارو 100 نوشیدنی موجود در ایالات متحده را آزمایش کرد
که حاوی اسید اسکوربیک و بنزوات بودند. 

چهار سطح بنزن بالاتر از 5 ppb حداکثر میزان آلاینده تعیین شده توسط آژانس حفاظت از محیط زیست
برای آشامیدنی آب بود.
بیشتر نوشیدنی هایی که بالاتراز حد آزمایش شده اند دوباره تنظیم شده و متعاقباً زیر حد ایمنی آزمایش شده اند.  گرما ، نور و ماندگاری می تواند میزان تشکیل بنزن را افزایش دهد.

ارتباط آن با بیش فعالی

تحقیقات منتشر شده در سال 2007 برای آژانس استاندارد مواد غذایی بریتانیا  (FSA) نشان می دهد
که برخی از رنگهای مصنوعی، هنگامی که با بنزوات سدیم ترکیب شده اند ،
ممکن است با رفتار بیش فعالی مرتبط باشند. نتایج در مورد بنزوات سدیم متناقض بودند،
بنابراین FSA مطالعه بیشتر را توصیه کرد.

سازمان استاندارد مواد غذایی نتیجه گیری کرد که افزایش مشاهده شده در رفتار بیش فعالی، در صورت واقعی بودن آن بیشتر به رنگ های مصنوعی مربوط می شود تا بنزوات سدیم.
نویسنده این گزارش،اظهار داشت : نتایج حاکی از آن است که مصرف برخی از مخلوط های رنگ های
غذایی مصنوعی و نگهدارنده بنزوات سدیم با افزایش رفتار بیش فعالی در کودکان همراه است.

به یک عامل بالقوه سرطان تبدیل می شود

نگرانی بزرگ در مورد استفاده از بنزوات سدیم، توانایی آن در تبدیل به بنزن، یک ماده سرطان زا شناخته شده است.
بنزن می تواند در نوشابه و نوشیدنی های دیگری که حاوی بنزوات سدیم و ویتامین C هستند (اسید اسکوربیک) تشکیل شود.
نکته قابل توجه این که نوشیدنی های رژیمی بیشتر مستعد تشکیل بنزن هستند، زیرا قند موجود در سدیم های معمولی و نوشیدنی های میوه ای ممکن است تشکیل آن را بیشتر کند.

سایرعوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض گرما و نور می توانند سطح بنزن را افزایش دهند.

آیا بنزن موجود در نوشیدنی ها خطرناک است؟

FDA تحلیل های جدیدتری منتشر نکرده اما اظهار داشته سطح پایین بنزن در نوشیدنی ها بی خطرهستند. مطالعات طولانی مدت که به بررسی رابطه بین مصرف مرتب بنزن و خطر ابتلا به سرطان وجود دارد
می پردازند.

سایر نکات بهداشتی استفاده از سدیم بنزوات

مطالعات مقدماتی سایر خطرات احتمالی بنزوات سدیم را ارزیابی کرده است که عبارتند از:
التهاب: طبق مطالعات بنزوات سدیم مسیرهای التهابی در بدن را به نسبت مستقیم با میزان مصرف شده فعال كند.

اختلال کمبود توجه بیش فعالی  (ADHD): یک مطالعه از دانشجویان، ADHD را با مصرف بیش از حد بنزوات سدیم در نوشیدنی ها مرتبط کرده است. این ماده افزودنی در برخی از مطالعات با کودکان به بیش فعالی یا ADHD ارتباط یافته است!

استرس اکسیداتیو:طبق مطالعات هرچه غلظت بنزوات سدیم بیشتر باشد رادیکالهای آزاد بیشتری ایجاد می شوند.
رادیکال های آزاد می توانند به سلول های شما آسیب رسانده و خطر بیماری مزمن را افزایش دهند.

آلرژی: درصد کمی از افراد ممکن است بعد از مصرف غذاها یا استفاده از محصولات مراقبت شخصی که حاوی
بنزوات سدیم هستند،واکنش های آلرژیک مانند خارش و تورم را تجربه کنند.

مزایای استفاده های دارویی بنزوات سدیم

در دوزهای بالاتر، این ماده به درمان برخی از بیماری ها کمک می کند. مانند افراد مبتلا به بیماری کبد یا مبتلا
به اختلالات ارثی، که در شرایط خاص دفع آمونیاک از طریق ادرار به درستی انجام نمی شود.
علاوه بر این ها دانشمندان روش هایی را شناسایی کرده اند که بنزوات سدیم می تواند دارای اثرات دارویی باشد.

سایر بیماری های احتمالی و خواص دارویی بنزوات سدیم

اسکیزوفرنی: در یک مطالعه در مبتلایان به اسکیزوفرنی، روزانه 1000 میلی گرم بنزوات سدیم در کنار داروهای استاندارد استفاده شد.
این عمل علائم راتا 21 درصد در مقایسه با داروی اصلی کاهش می دهد.

مولتیپل اسکلروز (MS): طبق مطالعات بنزوات ممکن است پیشرفت بیماری MS را آهسته تر کند.
که ممکن است شامل تحریک تولید میلین، پوشش عصبی محافظ آسیب دیده در بیماری MS باشد.

افسردگی: در یک مطالعه، یک مرد مبتلا به افسردگی، روزانه 500 میلی گرم بنزوات سدیم به آن دادند.
علائم 64٪ بهبود یافته و اسکن های MRI بهبود ساختار مغز مربوط به کمتر شدن افسردگی را نشان می داد.

اختلال ترس: نگامی که یک زن مبتلا به اختلال ترس که با اضطراب، درد شکم، سفتی در قفسه سینه و تپش قلب همراه است را روزانه 500 میلی گرم بنزوات سدیم دادند، علائم ترس وی در شش هفته 61٪ کاهش یافت.

عوارض جانبی استفاده زیاد دارویی از سدیم بنزوات

با وجود مزایای زیاد، بنزوات سدیم می تواند عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ و درد شکم نیز داشته باشد.
علاوه بر این، دوزهای دارویی بنزوات سدیم ممکن است بدن آمینو اسید کارنیتین را که نقش مهمی در تولید
انرژی دارد، از بین ببرد.
به همین دلایل، بنزوات سدیم فقط در دوزهای کنترل شده و با نظارت پزشک، به عنوان داروی تجویز شده
باید مصرف شود.

شرکت آراکس شیمی یکی از معتبر ترین شرکت های تولیدکننده سود پرک ،آلومینیوم سولفات، سولفات مس می باشد.
گروه صنعتی آراکس شیمی خود را با بهترین کیفیت و قیمت رقابتی به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می نماید .

منبع: www.healthline.com

خواص عمومی اسید ها

خواص عمومی اسید ها : تیز آب یا اسید (به زبان لاتین acidus به معنای ترش) ماده‌ای شیمیایی است
که مشخصه‌های محلول‌های آبی آن مزه ی ترش، توانایی تغییر رنگ تورنسل آبی به قرمز،
و نیز توانایی واکنش با بازها و بعضی فلزات ویژه (همچون کلسیم) و تشکیل نمک هستند.
محلول‌های آبی اسیدی دارایphکمتر از ۷ هستند.
ph پایین به معنای اسیدی بودن بیشتر و غلظت بالاتر یون‌های مثبت هیدروژن است.
محلول‌ها یا مواد شیمیایی را که ویژگی‌های اسید مانند داشته باشند اسیدی می‌خوانند.

اسید به موادی حاوی هیدروژن که می‌توانند با فلزات واکنش نموده و گاز هیدروژن تولید نمایند گفته می شود .

خواص عمومی اسیدها

• محلول آبی آنها یونهای پروتون آزاد می‌کند.
• موادی هستند که از نظر مزه ترشند.
• کاغذ تورنسل را سرخ رنگ می‌کنند.
• با برخی فلزات مانند آهن و روی ترکیب شده گاز هیدروژن می‌دهند.
• با قلیاها (بازها) واکنش نموده و املاح را تشکیل می‌دهند.
• با کربنات کلسیم مثلا به صورت سنگ مرمر بشدت واکنش دارند، بطوریکه کف می‌کنند
و گاز کربنیک آزاد می‌نمایند.

نظریه آرنیوس درباره اسیدها

زمانیکه مفاهیم یونیزاسیون ترکیبات شیمیایی در محلولهای آبی روشن گردید،
مفهوم اسید بطور قابل ملاحظه‌ای تغییر پیدا کرد.
مطابق تعریف آرنیوس ، اسید ماده ایست که در آب یونیزه می‌شود و یون +H3O که گاهی بصورت
+H نیز نشان داده می‌شود، تولید می‌کند.

(HCl —–> H+ + Cl-(aq

آرنیوس قدرت اسیدی را نیز بر همین اساس تفسیر کرد و گفت که اسید قوی ، در محلولهای آبی
تقریبا، بطور کامل یونیزه می‌شود.
در صورتیکه که میزان تفکیک اسید ضعیف کمتر است.
توجه کنید که مفهوم آرنیوس بر یون‌های آب استوار است.
بر اساس تعریف آرنیوس می‌توان نقش اکسیدهای اسیدی را نیز تفسیر کرد.

اکسیدهای اسیدی

اکسیدهای بسیاری از غیرفلزات با آب واکنش داده و اسید تولید می‌کنند،
در نتیجه این مواد را اکسیدهای اسیدی یا ایندرید اسید می‌نامند.

N2O5(s) + H2O → H+ + NO3-aq

نظریه برونستد- لوری درباره اسیدها
بر اساس تعریف ، برونستد – لوری ، اسید ماده ای است که یک پروتون به باز می‌دهد.
اسیدها ممکن است مولکول یا یون باشند.
با حذف پروتون ، اسید به باز (باز مزودج اسید 1) تبدیل می‌شود و با گرفتن پروتون ، باز اولیه ،
یعنی باز 2 به اسید2 (اسید مزدوج باز 2) تبدیل می‌شود.

اسید 2 + باز 1 <—– اسید 1 + باز 2

قدرت اسیدها ، بر میل آنها برای از دست دادن یا گرفتن پروتون استوار است.
هر چه اسید قویتر باشد، باز مزدوج آن ضعیفتر است.
در یک واکنش ، تعادل در جهت تشکیل اسید ضعیفتر است.
اسید پرکلریک ، HClO4 ، قویترین اسید است،
و باز مزدوج آن ، یعنی یون پرکلرات ، -ClO4 ، ضعیفترین باز می‌باشد و H2 ، ضعیفترین اسید و
باز مزدوج آن یعنی یون هیدرید ، +H قویترین باز می‌باشد.

نظریه لوییس درباره اسیدها

طبق تعریف لوییس ، اسید ماده‌ای است که بتواند با پذیرش یک زوج الکترون از باز ، یک پیوند
کوولانسی تشکیل دهد.
در نظریه لوییس به مفهوم زوج الکترون و تشکیل پیوند کووالانسی تاکید می‌شود.
تعریف لوییس در مورداسیدها بسیار گسترده‌تر از آن است که برونشتد عنوان نموده است.
ترکیبات شیمیایی که می‌توانند نقش اسید لوییس داشته باشند، عبارتند از:

• مولکولها یا اتمهایی که هشت‌تایی ناقص داشته باشند.
(BH3 + F- → BH4-(aq

بسیاری از کاتیونهای ساده می‌توانند نقش اسید لوییس داشته باشند.
Cu+2 + 4NH3 → Cu(NH3)4+2

• برخی از اتم‌های فلزی در تشکیل ترکیباتی مانند کربونیل‌ها که از واکنش فلز با مونوکسید کربن
تولید می‌شود، نقش اسید دارند:
Ni + 4CO → Ni(CO)4

• ترکیباتی که اتم مرکزی آنها تونایی گسترش لایه ظرفیتی خود را داشته باشند ،
در واکنشهایی که این گسترش عملی شود، نقش اسید دارند،
مثلا در واکنش مقابل ، لایه ظرفیتی اتم مرکزی (Sn) از 8 به 2 الکترون گسترش یافته‌است.

SnCl4 + 2Cl- → SnCl6-2aq

• برخی ترکیبات به علت داشتن یک یا چند پیوند دو گانه در مولکول ، خاصیت اسیدی دارند.

مثلا CO2

قدرت اسیدی و ساختار مولکولی

به منظور بررسی رابطه بین ساختار مولکولی و قدرت اسیدی ،
اسیدها را به دو نوع تقسیم می‌کنیم:
هیدریدهای کووالانسی و اکسی ‌اسیدها.

هیدریدها

برخی از ترکیبات کووالانسی دوتایی هیدروژن‌دار (مانند HCl , H2) اسیدی هستند.
دو عامل بر قدرت اسیدی هیدریدیک عنصر موثر است:
الکترونگاتیوی عنصر و اندازه اتمی عنصر
. قدرت اسیدی هیدریدهای عناصر یک تناوب ، از چپ به راست و همسو با الکترونگاتیوی عناصر ،
افزایش می‌یابد.
یک عنصر الکترونگاتیو ، الکترونهای بیشتری از هیدروژن می‌گیرد و خروج آن به صورت یک پروتون را سرعت می‌بخشد.

قدرت اسیدی هیدریدهای عناصر یک گروه، با افزایش اندازه اتم مرکزی افزایش می‌یابد.
در تناوب دوم: NH3>H2O>HF در گروه VI به اینصورت است:

H2Te > H2Se > H2S > H2O

اکسی ‌اسیدها

در این ترکیبات ، هیدروژن اسیدی به یک اتم O متصل است و تغییر در اندازه این اتم بسیار ناچیز است.
بنابراین عامل کلیدی در قدرت اسیدی این اکسی‌اسیدها، به الکترونگاتیوی اتم Z مربوط می‌شود : H-O-Z .

اگر Z یک اتم غیرفلز با الکترونگاتیوی بالا باشد، سهمی در کاهش چگالی الکترونی پیرامون اتم O (علی رغم الکترونگاتیوی شدید اکسیژن) را دارد.
این پدیده باعث می‌شود که اتم اکسیژن، با کشیدن چگالی الکترونی پیوند H-O از اتم H ، تفکیک
آن را سرعت ببخشد و ترکیب را اسیدی بکند.
هیپوکلرواسید ، HOCl ، اسیدی از این نوع است.

هرچه الکترونگاتیوی Z بیشتر باشد، الکترونهای پیوند H-O به میزان بیشتری از اتم H دور می‌شوند و حذف پروتون آسان‌تر است: HOCl > HOBr > HOI .
در اکسی ‌اسیدهایی که اتمهای اکسیژن بیشتری به Z متصل باشند، قدرت اسیدی با افزایش n ، زیاد می‌شود.

مهمترین اسیدهای قوی

مولکولهای این اسیدها و در محلولهای آبی رقیق کاملا یونیزه است.
اسیدهای قوی متعارف عبارتند از: اسید کلریدریک ، یدیدریک ، نیتریک ، سولفوریک ، پرکلریک است.
مهمترین اسیدهای ضعیف

یونیزاسیون این اسیدها در آب کامل نمی‌باشد و هرگز به 100% نمی‌رسد.
مثال متعارف آنها ، اسید استیک ، اسید کربنیک ، اسیدفلوریدریک ، اسید نیترو و تا حدودی اسید فسفریک است.

خواص عمومی اسید ها

اسید سولفوریک

یکی از اسیدهای معدنی قوی با فرمول H2SO4 ، مایعی روغنی‌شکل و بی‌رنگ است.
یک متاع سودمند صنعتی است که از آن در حد وسیعی در پالایش نفت و در کارخانجات تولید
کننده کودها ، رنگها ، رنگدانه‌ها ، رنگینه‌ها و مواد منفجره استفاده می‌شود.

اسید استیک

یک اسید آلی بصورت مایعی تند و بی رنگ با فرمول CH3COOH ، که اساس ترشی سرکه نیز می‌باشد.
قسمت اعظم اسیداستیک تولیدی دنیا ، مصرف واکنش با الکلها به منظور تولید استرهایی می‌گردد
که از آنها بعنوان بهترین حلال‌ها در رنگ و جلا استفاده می‌شود.
همچنین در کارخانجات داروسازی، عمل آوردن لاستیک طبیعی و تهیه چرم مصنوعی و به عنوان
حلال برای بسیاری از ترکیبات آلی از اسید استیک استفاده می‌شود.

اسید نیتریک

یک اسید قوی معدنی با فرمول HNO3 می‌باشد که این اسید در کارخانجات تولید کودهای نیترات
و فسفات آمونیوم ، مواد منفجره نیترو ، پلاستیکها ، رنگینه‌ها و لاکها کاربر دارد.

اسید سولفونیک

این اسیدها با فرمول عمومی HSO3R که R می‌تواند متان یا بنزن و … باشد،
محلول در آب ، غیر فرار و جاذب الرطوبه‌اند و به عنوان عوامل امولسیون کننده ،
مواد افزودنی و روغنهای روان ‌کننده و به عنوان جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی استفاده می‌گردد.

اسید کلریدریک

یکی از اسیدهای معدنی قوی با فرمول H Cl ، که مایعی بی‌رنگ یا اندکی زردرنگ ، بسیار خورنده
و غیر آتشگیر است.
این اسید در آب ، الکل ، بنزن حل می‌شود و در اسیدی کردن (فعال کردن) چاههای نفت ، پاک کردن
رسوبات دیگهای بخار ، صنایع غذایی ، تمیز کردن فلزات و … استفاده می‌شود.

مقالات مفید :

مواد شیمیایی پر مصرف                       https://goo.gl/aphmT2

تاریخ علم شیمی و مواد شیمیایی           https://goo.gl/YdRvcM

ضرورت استفاده از مواد شیمیایی            https://goo.gl/Stu7PZ

[vc_row bg_type=”grad” bg_grad=”background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%, #E3E3E3), color-stop(73%, #E3E3E3));background: -moz-linear-gradient(top,#E3E3E3 0%,#E3E3E3 73%);background: -webkit-linear-gradient(top,#E3E3E3 0%,#E3E3E3 73%);background: -o-linear-gradient(top,#E3E3E3 0%,#E3E3E3 73%);background: -ms-linear-gradient(top,#E3E3E3 0%,#E3E3E3 73%);background: linear-gradient(top,#E3E3E3 0%,#E3E3E3 73%);”][vc_column][ultimate_ctation ctaction_background=”#1e73be” ctaction_background_hover=”#1e73be”]

بنزن چیست؟

[/ultimate_ctation][vc_column_text]بنزن چیست ؟ گسترده ترین ترکیب شیمیایی است که هم در فرآیند های طبیعی و هم در فرآیندهای انسانی کاربرد دارد .

نام ماده:  سيکلو هگزاتري ان (cyclohexatriene)

نام تجاري:  بنزن(Benzene)

ساير اسامي : بنزول, روغن کربن, سيکلوهگزاترين, فنيل هيدريد

بنزن مایعی است بی رنگ با بوی خوش و خیلی سریع در هوا تبخیر می شود .
به راحتی در آب حل نمی شود و همچنین خیلی قابل اشتعال می باشد.
بنزن متعلق به خانواده هيدروکربن‌هاست
هر مولکول آن 6 اتم کربن و 6 اتم هيدروژن دارد که يک آرايش حلقوي را بوجود مي‌آورند.
اتم هاي کربن يکي در ميان با پيوند دوگانه به يکديگر متصل شده اند و فرمول شيميايي بنزن C6H6 است .
اين آرايش حلقه بنزن ناميده مي‌شود که در بسياري از ترکيبات از جمله آسپيرين و ماده منفجره تي.ان.تي نيز وجود دارد.
بنزن در طبيعت به دو ساختار صندلي و قايقي وجود دارد.
ساختار صندلي ان غير قطبي بوده و ساختار قايقي قطبي مي‌باشد.
ترکيباتي که در ساختار خود داراي حلقه بنزني باشند در خانواده هيدروکربن هاي آروماتيک قرار مي گيرند.
بنزن در ابتدا از طريق حرارت دادن و قطران زغال‌سنگ و سپس تبديل بخار آن به مايع بدست مي‌آمد اما امروزه بنزن را به مقدار زياد از نفت خام استخراج ميکنند.

خواص فيزيکي و شيميايي:

 

Molecular formula: C6H6

Molar mass: 78.11 g mol-1

Appearance Colorless liquid

Density :0.8765(20) g/cm3

Melting point :5.5 °C, 279 K

42 °Boiling point :80.1 °C, 353 K, 176 °F

Solubility in water 0.8 g/L @25 °C

Viscosity 0.652 cP at 20 °C

Dipole moment 0 D

Flash point :-11 °C

کاربرد بنزن

• توليد صنعتي پلي استايرن،لاستيک مصنوعي و نايلون
• برای تهيه شوينده‌ها و رنگ‌ها.
• برای ساخت دیگر مواد شیمیایی
• برای ساخت پلاستیک ، رزین ، نایلون، و فیبر های سینتیتکی دیگر
  برای ساخت بعضی از انواع روغن(نرم کننده) ، رنگ ها ، پاک کنندها ، داروها و حشره کش ها

روشهاي توليد:

*ريفرمينگ کاتاليستي: در اين روش گروهي از هيدرو کربن ها با دماي جوش 60 تا 200 درجه سانتي گراد در حضور کلريد پلاتينيوم و يا کلريد روهيديوم در دما 500 و فشار 8 تا 50 اتمسفر با هيدروژن ترکيب مي شوند. محصولات نهايي پس از جداسازي شامل بنزن مي شوند.

*تولوئن هايدروآلکيلاسيون: در اين روش تولوئن به بنزن تبديل مي شود.

*تسهيم نامتناسب تولوئن: در واحدهايي که توليد تولوئن و زايلن هر دو مدنظر باشند اين روش جايگزين خوبي براي روش هايدروآلکيلاسيون است.

*کراکينگ بخار (steam cracking) : اين روش راه مناسبي براي توليد اتيلن و ساير آلکن ها از هيدروکربن هاي خطي و بزرگ است. بنزن محصول جانبي بعضي از اين واکنش ها از جمله پيروليز گازوييل است.

چگونه در مواجهه با بنزن قرار می گیریم ؟

هوای بیرون شامل مقدار کمی بنزن ناشی از دود سیگار ، ایستگاه های خدمات اتومبیل ، دود وسایل موتوری و انتشار مواد از صنایع می باشد.

گازهای فرآورده هایی که حاوی بنزن هستند مانند سریش ها ، رنگ ها ، واکس و پاک کننده ها ،هم می توانند منابع مواجهه باشند .

هوای اطراف زباله های خطرناک و ایستگاه های گاز شامل سطح بالایی از بنزن می باشند

کار کردن در صنایعی که بنزن استفاده می نمایند یا می سازند

بنزن چگونه بر سلامتی ما تاثیر می گذارد ؟

استنشاق مقدار زیادی از بنزن می تواند باعث مرگ شود و همچنین می تواند باعث خواب آلودگی ، گیجی ،افزایش میزان ضربان قلب ، سردرد ، لرزش ، تشنج و بیهوشی شود.
خوردن و نوشیدن غذاهای حاوی مقدار زیادی از بنزن می تواند سبب استفراغ نمودن ، تحریک معده ، گیجی ، تشنج ، ضربان قلب سریع و مرگ شود .
عمده ترین اثر طولانی مدت بنزن (مزمن) اثر بر روی خون است،
بنزن سبب اثرات زیانباری بر روی مغز استخوان است و موجب کاهش گلبول های قرمز خون و نهایتا” منجر به آنمی می شود .
بنزن همچنین باعث خونریزی زیاد و موجب اثر بر روی سیستم ایمنی و باعث افزایش آلودگی می شود .[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

حلال های شیمیایی

حلال های شیمیایی موادی هستند كه مواد ديگر را در خود حل مي كنند.
حلال های شیمیایی به طور كلي به دو دسته حلال هاي قطبي و حلال هاي غير قطبي تقسيم
مي شوند.
در حلال قطبي، ذرات تشكيل دهنده حلال قطبي بوده و يكديگر را با نيروي جاذبه ي الكتروستاتيكي جذب مي نمايند.
مهمترين حلال قطبي آب مي باشد.
انواع اسيدها مانند سولفوريك اسيد H2SO4 و هيدروژن فلوئوريد HF ، نيز در اين دسته قرار
مي گيرند.
در حلال هاي غير قطبي ، ذرات حلال غيرقطبي بوده و بنابراين تنها نيروي جاذبه ي ضعيف
واندروالسي بين ذرات وجود دارد، به همين دليل اين حلال ها اغلب، داراي نقطه ي جوش بسيار پايين بوده و فرار هستند.
حلال هاي آلي نسبت به حلال هاي غير آلي يا حلال هاي معدني، قطبيت كمتري دارند و درنتيجه
معمولا” اين دسته از حلالها ، مواد غير قطبي را بهتر در خود حل مي كنند.

انواع حلال های شیمیایی

• اتانول

بیشترین کاربرد در آزمایش‌های علمی را دارد.

موارد استفاده :

به علت قابلیت حل شدن در آب و اتر استفاده در رزین‌های طبیعی مانند شلاک، پلی وینیل استات PVA،
پلی وینیل بوتیرال، استرهای رزینی، رزین‌های کیتونی به عنوان حلال، میکروب کش ضد یخ، سوخت، مادهٔ کسل کننده در صنایع پتروشیمی،داروسازی

• آب

مولکول آب(HOH) هم اتم هیدروژن و هم عامل OH– دارد.
بنابراین هم باز و هم اسید و از این رو از لحاظ شیمیایی ختثی است.
آب خالص یا آب مقطر اسیدها، قلیاها، نمک‌های فلزی، صمغ‌های گیاهی، چسب‌های قوی سریش، رنگ پلاستیک و الکل‌ها را در خود حل می‌کند.

• کلروفرم

کلروفرم یکی از بهترین حلال‌های آلکالوئیدها در فرم پایه آنهاست.

موارد استفاده:

جهت استخراج آلکالوئیدها از مواد گیاهی در صنایع داروسازی

استخراج آنتی بیوتیک‌ها، ویتامین‌ها، و طعم دهنده‌ها

معرف یا شناساگر آزمایشگاهی جهت تشخیص آمین‌های اولیه، برمیدها

در شیمی تجزیه جهت جداسازی ترکیبات

جهت نگهداری از بافت‌های آلی در آزمایشگاه

• استون(پروپانون)

استون بعنوان حلال بسیاری از ترکیبات آلی استفاده می‌شود.
در تولید پلاستیک ، الیاف مصنوعی ، دارو و سایر ترکیبات شیمیایی کاربرد دارد.
همچنین در تولید صنعتی رنگهای ایندیگو هم مصرف می‌شود.

• فسفریک اسید

تولید کودهای فسفات مانند مونو آمونیوم فسفات ، دی آمونیوم فسفات ، سوپر فسفات تریپل ، فسفات منیزیم و ..

تولید فسفات های به کار رفته در مواد شوینده مانند تری سدیم فسفات و سدیم تری پلی فسفات.

تولید پاک کننده های فسفاته صنعتی : در تولید پاک کننده ها اسید

تولید مواد تصفیه کننده و منعقد کننده در صنعت آب و فاضلاب.

به صورت گرید خوراکی ، مصرف در صنایع غذایی :  در تولید غذاهای اسیدی و نوشابه های گازدار مانند انواع کولاها

• اتیلن گلایکول

مونو اتیلن گلایکول در صنعت پلاستیک

،در تهیه رزین ها و فیبرهای پلیمری

در تولید الیاف پلی استر، بطری‌های نوشیدنی و فیلم‌های بسته‌بندی

در تولید جهانی این محصول به تولید ماده اولیه پلی‌استر پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)

• هیدروفلوئوریک اسید

برای حکاکی روی شیشه در لامپ

سنتز آمونیوم بی فلوراید از واکنش آمونیاک و هیدروژن فلوئورید

در ساخت و تولید کریستال های تزیینی و مات کاری شیشه آلات

صنایع فولاد ، سرامیک ، ریخته گری ، تهیه فر و آلیاژها و …

تولید اورانیوم و بیش از صد نوع ماده شیمیایی فلوئور دار

• زایلن

زایلن یکی از حلال های مهمی است که اجزای اصلی نفت خام میباشد.
موارد استفاده :

در صنعت تولید چسب برای کاهش ویسکوزیته

در صنعت تولید پوشش های ضد آب و لوله های خط انتقال

شستشو ی تجهیزات حمل و نقل شامل تمیز کردن داخل کامیون ها، ریل های راه آهن، ظروف چند وجهی مخازن هواپیما،
ظرف رنگ های قدیمی

از دیگر حلال های شیمیایی

• دی متیل سولفوکسید

DMSO یک ترکیب گوگردی بوده که مسکن طبیعی و ضد التهاب می باشد.
دی متیل سولفوکساید در درمان آمیلوئیدوزیس و سندرم کف دست و پا کاربرد دارد.

• دی متیل فرمامید

اصلی ترین کاربرد DMF ، استفاده از آن به عنوان حلال با میزان تبخیر پایین در صنایع مختلف می باشد.
سایر مصارف :

به طور مثال در تولید الیاف آکریلیک و پلاستیک

به صنایع تولید چسب، چرم مصنوعی، الیاف، فیلم و پوشش های سطحی

کاتالیست مناسب در تولید آسیل هالیدها

• اتیل استات

استفاده های اصلی از اتیل استات در ساخت نیتروسلولز و استات سلولز، لاک و به عنوان یک جزء حلال
در چسب و در ترکیبات گسترش پوشش برای چرم مصنوعی می باشد.
سایر مصارف:

• لاک پاک کن ها

دراستخراج کافئین از قهوه و چای، درصنایع غذایی (شیرینی ها) بعنوان اسانس

در عطرسازی بعنوان حلال

• پنتان

پنتان یكی از فرار ترین هیدروكربن هایی است كه در دمای اتاق مایع است. از پنتان اغلب به عنوان
حلالی كه به سهولت تبخیر می شود استفاده می شود. از آنجایی كه پنتان غیر قطبی است
تنها مواد غیر قطبی در آن حل می شوند.

همچنین پنتان یكی از اجزای سوخت های معمول است. از پنتان به عنوان عامل كف زا در تولید پلی استایرن فوم استفاده می شود.
از پنتان در واحد های نیروی ژئوترمال استفاده میشود.

• متانول

موارد استفاده :

حلال، ضدیخ و در تهیه سایر ترکیبات شیمیایی

به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهایی با سیستم احتراق داخلی

• پروپانول

موارد استفاده :

حلال در صنعت داروسازی ،برای رزین و استرهای سلولز ودر فرآیند تخمیر
.در صنعت چاپ

به عنوان ضد عفونی کننده جهت تمیز کردن پوست قبل از جراحی

به عنوان ماده اولیه در شیشه شورها و ضد عفونی کننده ها

به عنوان ماده اولیه در مواد آرایشی مانند اسپری های مو ، لاک ناخن
به عنوان حلال در برخی واکنش های شیمیایی و آزمایشات بیولوژیکی.

ادامه حلال های شیمیایی …

• بوتانول

از نرمال بوتانول برای تولید بوتیل استات، بوتیل اکریلیت، دی بوتیل فتالات و بوتیل اترها و … کاربرد دارد

تولید پلیمرها، مواد دارویی، استرهای علف‌کش، پیروکسیلین و …

افزودنی در عطرسازی و حال در استخراج روغن‌های خاص

• هپتان

هپتان و ایزومرهای آن را به طور گسترده در آزمایشگاه ها برای حلال استفاده می کنند.
در تست نقطه روغنی شدن (great spot test) هپتان را برای انحلال لکه روغنی نمونه برای
نشان دادن مقدار ترکیبات آلی موجود در آن بکار می برند.

استخراج از درون هپتان به معنی شناسایی محلول های برومین از آیودین است.

هپتان را به صورت تجاری برای چسب لاستیک و سوخت کوره می فروشند.

• اکتانول

با تبدیل اوکتانول به فرم استر از این ماده به عنوان عطر استفاده می شود.
ضریب پراکندگی مولکولی اوکتانول/آب، که در شیمی محیط زیست و داروسازی به منظور برآورد رفتار
یک ماده مورد استفاده قرار میگیرد, نمایانگر آن است که اوکتانول ماده ای طبیعی است.

• تترا هیدرو فوران (THF)

استفاده اولیه این پلیمر به منظور ساخت فیبرهای پلی اورتان کش سان مثل اسپاندکس (spandex) است.
به عنوان حلال کاربرد اصلی آن استفاده به عنوان حلال صنعتی برای PVC و در جلا دهنده ها است .

یک حلال آپروتیک با ثابت دی الکتریک 7.6 که یک حلال قطبی است و میتواند شما زیادی از ترکیبات
قطبی و غیر قطبی را در خودش حل کند ؛
با آب قابل امتزاج بوده و میتواند ساختارهای کلاترات هیدرات (clathrate hydrate) را در دمای پایین با آب تشکیل دهد .

• سولفولان

برای استخراج ترکیبات آروماتیک از سولفولان استفاده می شود.

• تولوئن

تولوئن (متیل‌بنزن یا فنیل‌متان)، مایعی صاف و نامحلول در آب با بویی شبیه بوی تینرهای رنگ معمولی است.
تولوئن از گروه ترکیبات آروماتیک است و به عنوان یک مادهٔ اولیه و همچنین حلال شیمیایی کاربرد دارد.

کاربردهای دیگر آن عبارتست از حلال رنگ، تینر رنگ، درزگیر سیلیکونی، واکنش‌گر شیمیایی، پلاستیک،
جوهر چاپ، چسب، لاک و ضدعفونی کننده و گندزدا. همچنین می‌توان از آن برای ساخت فوم
و TNT استفاده نمود.