زیتون تازه‌چین به‌دلیل داشتن ماده‌ای به نام اولئوروپئین دارای طعم بسیار تلخی است و خوردن آن قبل از شیرین کردن زیتون تقریبا غیر‌ممکن است. به همین دلیل، پس از چیدن این میوه، تلخی آن را با روشهای مختلف می‌گیرند. اما چگونه تلخی زیتون را بگیریم و آیا راه‌حل ساده‌ای برای این کار وجود دارد؟ یکی از سریع‌ترین و موثر‌ترین روشهای از‌بین‌بردن تلخی زیتون، استفاده از محلول سود سوزآور است. سود سوزآور که به نام‌های سود پرک، کاستیک سودا و سدیم هیدروکسید نیز شناخته میشود، یک ماده قلیایی قوی است که به‌طور گسترده در صنایع غذایی کاربردهای فراوانی دارد. با این حال، نمی‌توان از مضرات این ماده چشم پوشی کرد. در این مقاله، به برخی از مهم‌ترین مضرات سود سوزآور نظیر مشکلات گوارشی، قلبی، کلیوی، آلرژیک و غیره می‌پردازیم و برخی از راه‌های جلوگیری از بروز این مشکلات را بررسی می‌کنیم.
آیا اصلا لازم است که تلخی زیتون خام گرفته شود؟
بله. خوردن زیتون خام به‌دلیل داشتن ترکیب تلخی به نام اولئوروپین (oleuropein) میتواند برای سلامت انسان مضر باشد. همچنین، زیتون خام حاوی تانن (tannin) بسیار بالایی است که در‌صورت مصرف زیاد، عوارضی مانند تحریک معده و مشکلات گوارشی را به‌همراه دارد. علاوه‌بر‌این، زیتون خام ممکن است حاوی باکتری‌های مضر بوده و باعث مسمومیت غذایی شود. برای جلوگیری از چنین خطراتی، میتوان زیتون خام را با‌استفاده از ماده چند‌منظوره سود سوزآور خوراکی آماده کرد. با این حال، استفاده از سود سوزآور خوراکی برای از‌بین‌بردن تلخی زیتون، میتواند مضراتی داشته باشد که در بخش بعدی به معرفی آنها می‌پردازیم.
مضرات سود سوزآور در از‌بین‌بردن تلخی زیتون
با‌توجه به مضرات زیاد این ماده برای جانداران و طبیعت، برای برخی از افراد این سوال پیش می‌آید که آیا آیا سود سوزآور سرطان زاست؟ در جواب این سوال، باید بگوییم که با اینکه سود سود آور به‌طور مستقیم باعث ایجاد سرطان نمی‌شود، اما تماس مداوم با این ماده و رعایت نکردن موارد ایمنی، میتواند باعث ایجاد اسکار و تخریب بافت اندام‌های حیاتی مانند ریه و دستگاه گوارش شود که این عامل، ریسک ایجاد سرطان را به‌طور غیر‌مستقیم افزایش می‌دهد.
با این حال، سود پرک خوراکی نسبت به سود پرک معمولی دارای درصد خلوص و آسیب کمتری است. در زمان خرید سود پرک برای از‌بین‌بردن تلخی زیتون، توجه داشته باشید که قیمت سود پرک خوراکی با قیمت سود سوزآور معمولی متفاوت است.
برخی از مهم‌ترین مضرات سود سوزآور عبارتند‌از:
- مشکلات گوارشی: در‌صورتی پس از استفاده از سدیم هیدروکسید، زیتونها بهخوبی شسته نشوند و اثرات آن باقی بماند، خوردن این آنها میتواند منجر به سوختگی دهان یا دستگاه گوارش شود. این واکنش‌ها برای افرادی که غشای مخاطی یا معده حساس دارند بیشتر از سایرین مشخص میشود.
- فشار خون بالا و سکته مغزی: مصرف زیتونی که پس از خیس خوردن در سدیم هیدروکسید به خوبی شسته نشده‌است، میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند فشار خون بالا، بالا رفتن ریسک بیماریهای قلبی، مشکلات کلیوی و همچنین سکته مغزی شود.
- واکنش آلرژیک: واکنش آلرژیک ناشی از زیتون و مواد شسته‌شده با سدیم هیدروکسید بسیار نادر است. با این حال، برخی از افراد، پس از خوردن زیتون فرآوری شده با سود سوزآور دچار واکنش‌های آلرژیک مانند جوش‌های پوستی و خارش می‌شوند.
آیا استفاده سود سوز آور برای گرفتن تلخی زیتون باعث مرگ می شود؟
استفاده از سود سوز آور برای کاهش تلخی زیتون به‌طور مستقیم میتواند خطرناک باشد. اگر این ماده به‌طور نادرست یا در مقادیر نامناسب استفاده شود، میتواند به شدت مضر باشد و عوارض جدی ایجاد کند. به‌ویژه اگر زیتونها پس از استفاده از این ماده به‌درستی شسته نشوند و باقیمانده سود در محصول باقی بماند، میتواند باعث مسمومیت و حتی مرگ شود.
بنابراین، استفاده از سود سوز آور برای تهیه زیتون باید با دقت و زیر نظر کارشناسان انجام شود. استفاده از روشهای طبیعی و ایمنتر برای کاهش تلخی زیتون، مانند خیساندن در آب نمک یا تخمیر، گزینه‌های بهتری هستند. اگر سوال یا نگرانی خاصی دارید، حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
برای کمتر کردن مضرات سود سوزآور در زیتون چه میتوان کرد؟
بهترین راهکار‌ها برای اینکه پس از خوردن زیتون فرآوری‌شده با سود پرک دچار مشکلات ناخواسته نشوید عبارتند‌از:
- شستشوی کامل پس از خیساندن زیتونها در سود پرک: پس از اینکه تلخی زیتون را از بین بردید، باید آنها را به خوبی بشویید تا باقیمانده سود سوزآور از بین برود. زمانی که سود پرک بهخوبی شسته شود، خطر سوختگی شیمیایی و مضرات دیگر از بین می‌رود.
- مصرف به اندازه سدیم هیدروکسید: بهتر است میزان سود پرک بکار رفته در فرآیند از‌بین‌بردن تلخی زیتون را طبق دستور‌العمل اندازه‌گیری کرده و از اضافه کردن مقدار بیشتر به محلول خودداری کنید.
- خرید سود پرک از تولید‌کننده معتبر: یکی از مهم‌ترین عواملی که بر روی کیفیت و استاندارد سود پرک تاثیر می‌گذارد، تولید‌کننده آن است. هر‌چه تولید‌کننده کاستیک سودا از استاندارد‌ها و تجهیزات بهتری در فرآیند ساخت و بسته‌بندی استفاده کند، محصول نهایی بهتر خواهد بود و در‌نتیجه، خطرات آن کمتر است.
سخن پایانی
تلخی زیتون تازه‌چین جزو جدایی‌ناپذیر آن است. خوردن زیتون تلخ برای انسان مضر است و به همین جهت، باید قبل از خوردن، تلخی‌اش با‌استفاده از روشهای موجود گرفته شود. یکی از بهترین روش‌ها برای از‌بین‌بردن تلخی زیتون، خیساندن آن در سود پرک است که نسبت به روش سنتی، زمان کمتری برای شیرین کردن لازم دارد.
سایر روشهای از‌بین‌بردن تلخی بدون NaOH، به زمان و صبر بیشتری نیاز دارند. با این حال، خرید سود پرک و استفاده از آن در فرآیند شیرین کردن زیتون، میتواند مضراتی نظیر ایجاد مشکلات گوارشی، قلبی، کلیوی، آلرژیک و غیره را به‌همراه داشته باشد. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، باید پس از شیرین کردن زیتونها، آنها را به خوبی با آب فراوان بشویید. همچنین، باید سود پرک را از یک تولید‌کننده معتبر خریداری کرده و آن را طبق دستور مشخص‌شده مصرف کنید تا دچار مشکلات و مسمومیت‌های ناخواسته نشوید.
سوالات متداول
- آیا استفاده از سود سوز آور برای کاهش تلخی زیتون ایمن است؟
خیر، استفاده نادرست از سود سوز آور میتواند به مسمومیت و آسیب به سلامتی منجر شود. این ماده سمی است و در صورت باقیماندن در زیتون، میتواند عوارض جدی ایجاد کند. - چه عوارضی ممکن است پس از مصرف زیتونهای آلوده به سود سوز آور ایجاد شود؟
عوارض ممکن شامل سوزش در دهان و گلو، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و در موارد شدید، آسیب به بافتهای داخلی و حتی مرگ است. - چگونه میتوان اطمینان حاصل کرد که زیتونها پس از استفاده از سود سوز آور ایمن هستند؟
زیتونها باید بهخوبی شسته شوند تا هیچ باقیماندهای از سود سوز آور در آنها نماند. همچنین، بهتر است از روشهای طبیعی و ایمنتر برای کاهش تلخی استفاده کنید. - آیا روشهای طبیعی دیگری برای کاهش تلخی زیتون وجود دارد؟
بله، خیساندن زیتونها در آب نمک یا تخمیر آنها در محلول نمک از روشهای ایمن و مؤثر برای کاهش تلخی است. - آیا مصرف زیتونهایی که با سود سوز آور درمان شدهاند، عوارض بلندمدت دارد؟
بله، مصرف مداوم زیتونهای آلوده به سود سوز آور میتواند به عوارض بلندمدت سلامتی، از جمله مشکلات گوارشی و حتی بیماریهای جدی منجر شود. - چگونه میتوان از خطرات ناشی از استفاده از سود سوز آور جلوگیری کرد؟
استفاده از روشهای طبیعی برای کاهش تلخی زیتون و مشاوره با متخصصان غذایی قبل از استفاده از مواد شیمیایی برای تهیه زیتون به جلوگیری از خطرات کمک میکند. - آیا نشانههای مسمومیت ناشی از مصرف زیتونهای آلوده به سود سوز آور فوراً ظاهر میشود؟
ممکن است نشانههای مسمومیت بلافاصله پس از مصرف زیتونهای آلوده ظاهر نشوند. در برخی موارد، ممکن است چند ساعت یا حتی چند روز طول بکشد تا علائم نمایان شوند. - چه اقداماتی باید در صورت بروز علائم مسمومیت انجام شود؟
در صورت بروز علائم مسمومیت، باید فوراً به پزشک مراجعه کرده و اطلاعات دقیقی از نوع ماده مصرفشده و زمان مصرف ارائه دهید.