حلال های شیمیایی
حلال های قطبی و حلال های غیرقطبی
حلال های شیمیایی موادی هستند كه مواد ديگر را در خود حل مي كنند. حلال های شیمیایی به طور كلي به دو دسته حلال هاي قطبي و حلال هاي غير قطبي تقسيم مي شوند.
در حلال قطبي، ذرات تشكيل دهنده حلال قطبي بوده و يكديگر را با نيروي جاذبه ي الكترواستاتيكي جذب مي نمايند. مهمترين حلال قطبي آب مي باشد. انواع اسيدها مانند سولفوريك اسيدH2SO4 و هيدروژن فلوئوريد HF ، نيز در اين دسته قرار مي گيرند.
در حلال هاي غير قطبي ، ذرات حلال غيرقطبي بوده و بنابراين تنها نيروي جاذبه ي ضعيف واندروالسي بين ذرات وجود دارد، به همين دليل اين حلال ها اغلب، داراي نقطه ي جوش بسيار پايين بوده و فرار هستند.
حلال هاي آلي نسبت به حلال هاي غير آلي يا حلال هاي معدني، قطبيت كمتري دارند و درنتيجه معمولا” اين دسته از حلالها ، مواد غير قطبي را بهتر در خود حل مي كنند.
انواع حلال های شیمیایی
حلال های قطبی
اتانول یک حلال قطبی است.
بیشترین کاربرد در آزمایش‌های علمی را دارد.
موارد استفاده :
به علت قابلیت حل شدن در آب و اتر استفاده در رزین‌های طبیعی مانند شلاک، پلی وینیل استات PVA،
پلی وینیل بوتیرال، استرهای رزینی، رزین‌های کیتونی به عنوان حلال، میکروب کش ضد یخ، سوخت، مادهٔ کسل کننده در صنایع پتروشیمی،داروسازی.
حلال شیمیایی
آب(حلال قطبی)
مولکول آب(HOH) هم اتم هیدروژن و هم عامل OH- دارد.
بنابراین هم باز و هم اسید و از این رو از لحاظ شیمیایی ختثی است.
آب خالص یا آب مقطر اسیدها، قلیاها، نمک‌های فلزی، صمغ‌های گیاهی، چسب‌های قوی سریش، رنگ پلاستیک و الکل‌ها را در خود حل می‌کند. کلروفرم یکی از بهترین حلال‌های آلکالوئیدها در فرم پایه آنهاست.
موارد استفاده:
جهت استخراج آلکالوئیدها از مواد گیاهی در صنایع داروسازی استخراج آنتی بیوتیک‌ها، ویتامین‌ها، و طعم دهنده‌ها معرف یا شناساگر آزمایشگاهی جهت تشخیص آمین‌های اولیه، برمیدها در شیمی تجزیه جهت جداسازی ترکیبات جهت نگهداری از بافت‌های آلی در آزمایشگاه استون بعنوان حلال بسیاری از ترکیبات آلی استفاده میشود.
در تولید پلاستیک ، الیاف مصنوعی ، دارو و سایر ترکیبات شیمیایی کاربرد دارد. همچنین در تولید صنعتی رنگهای ایندیگو هم مصرف میشود.
فسفریک اسید(حلال قطبی)
تولید کودهای فسفات مانند مونو آمونیوم فسفات ، دی آمونیوم فسفات ، سوپر فسفات تریپل ، فسفات منیزیم و ..
تولید فسفات های به کار رفته در مواد شوینده مانند تری سدیم فسفات و سدیم تری پلی فسفات. تولید پاک کننده های فسفاته صنعتی : در تولید پاک کننده ها اسید تولید مواد تصفیه کننده و منعقد کننده در صنعت آب و فاضلاب. به صورت گرید خوراکی ، مصرف در صنایع غذایی : در تولید غذاهای اسیدی و نوشابه های گازدار مانند انواع کولاها مونو اتیلن گلایکول در صنعت پلاستیک ،در تهیه رزین ها و فیبرهای پلیمری در تولید الیاف پلی استر، بطری‌های نوشیدنی و فیلم‌های بسته‌بندی در تولید جهانی این محصول به تولید ماده اولیه پلی‌استر پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)
هیدروفلوئوریک اسید(حلال قطبی)
برای حکاکی روی شیشه در لامپ سنتز آمونیوم بی فلوراید از واکنش آمونیاک و هیدروژن فلوئورید در ساخت و تولید کریستال های تزیینی و مات کاری شیشه آلات صنایع فولاد ، سرامیک ، ریخته گری ، تهیه فر و آلیاژها و … تولید اورانیوم و بیش از صد نوع ماده شیمیایی فلوئور دار زایلن یکی از حلال های مهمی است که اجزای اصلی نفت خام میباشد.
موارد استفاده :
در صنعت تولید چسب برای کاهش ویسکوزیته در صنعت تولید پوشش های ضد آب و لوله های خط انتقال شستشو ی تجهیزات حمل و نقل شامل تمیز کردن داخل کامیون ها، ریل های راه آهن، ظروف چند وجهی مخازن هواپیما، ظرف رنگ های قدیمی
از دیگر حلال های شیمیایی
دی متیل سولفوکسید(حلال قطبی)
DMSO یک ترکیب گوگردی بوده که مسکن طبیعی و ضد التهاب می باشد. دی متیل سولفوکساید در درمان آمیلوئیدوزیس و سندرم کف دست و پا کاربرد دارد. اصلی ترین کاربرد DMF ، استفاده از آن به عنوان حلال با میزان تبخیر پایین در صنایع مختلف می باشد.
سایر مصارف :
به طور مثال در تولید الیاف آکریلیک و پلاستیک به صنایع تولید چسب، چرم مصنوعی، الیاف، فیلم و پوشش های سطحی کاتالیست مناسب در تولید آسیل هالیدها استفاده های اصلی از اتیل استات در ساخت نیتروسلولز و استات سلولز، لاک و به عنوان یک جزء حلال در چسب و در ترکیبات گسترش پوشش برای چرم مصنوعی می باشد.
سایر مصارف:
لاک پاک کن ها
دراستخراج کافئین از قهوه و چای، درصنایع غذایی (شیرینی ها) بعنوان اسانس در عطرسازی بعنوان حلال پنتان یكی از فرار ترین هیدروكربن هایی است كه در دمای اتاق مایع است. از پنتان اغلب به عنوان حلالی كه به سهولت تبخیر می شود استفاده می شود. از آنجایی كه پنتان غیر قطبی است تنها مواد غیر قطبی در آن حل می شوند.
همچنین پنتان یكی از اجزای سوخت های معمول است. از پنتان به عنوان عامل كف زا در تولید پلی استایرن فوم استفاده می شود. از پنتان در واحد های نیروی ژئوترمال استفاده میشود.
انواع حلال های غیر قطبی
پنتان(حلال غیر قطبی)
پنتان یک مایع بی رنگ و یکی از قابلیت های آن اشتعال است و از آب سبک تر است. از پنتان اغلب به عنوان حلالی كه به سهولت تبخیر می شود استفاده می شود.
مصارف :
در تولید محصولات مراقبتی وبهداشتی مانند فوم های شیو و ژل شستشو ،همچنین در در تولید پلی استایرن فوم از گاز پنتان بعنوان ایجاد کننده ی کف استفاده می شود .پنتان در تولید سیستم های تهویه به عنوان یک عامل خنک کننده نقش ایفا می کند.
متانول(حلال قطبی)
حلال، ضدیخ و در تهیه سایر ترکیبات شیمیایی
موارد استفاده :
به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهایی با سیستم احتراق داخلی
موارد استفاده :
حلال در صنعت داروسازی ،برای رزین و استرهای سلولز ودر فرآیند تخمیر در صنعت چاپ. به عنوان ضد عفونی کننده جهت تمیز کردن پوست قبل از جراحی به عنوان ماده اولیه در شیشه شورها و ضد عفونی کننده ها به عنوان ماده اولیه در مواد آرایشی مانند اسپری های مو ، لاک ناخن به عنوان حلال در برخی واکنش های شیمیایی و آزمایشات بیولوژیکی. ادامه حلال های شیمیایی …
بوتانول(حلال غیر قطبی)
از نرمال بوتانول برای تولید بوتیل استات، بوتیل اکریلیت، دی بوتیل فتالات و بوتیل اترها و … کاربرد دارد تولید پلیمرها، مواد دارویی، استرهای علف‌کش، پیروکسیلین و … افزودنی در عطرسازی و حال در استخراج روغن‌های خاص
هپتان و ایزومرهای آن را به طور گسترده در آزمایشگاه ها برای حلال استفاده می کنند. در تست نقطه روغنی شدن (great spot test) هپتان را برای انحلال لکه روغنی نمونه برای
نشان دادن مقدار ترکیبات آلی موجود در آن بکار می برند.
استخراج از درون هپتان به معنی شناسایی محلول های برومین از آیودین است. هپتان را به صورت تجاری برای چسب لاستیک و سوخت کوره می فروشند.
حلال شیمیایی
انواع حلال های غیر قطبی
اکتانول(حلال غیر قطبی)
با تبدیل اوکتانول به فرم استر از این ماده به عنوان عطر استفاده می شود. ضریب پراکندگی مولکولی اوکتانول/آب، که در شیمی محیط زیست و داروسازی به منظور برآورد رفتار یک ماده مورد استفاده قرار میگیرد, نمایانگر آن است که اوکتانول ماده ای طبیعی است.
استفاده اولیه این پلیمر به منظور ساخت فیبرهای پلی اورتان کش سان مثل اسپاندکس (spandex) است. به عنوان حلال کاربرد اصلی آن استفاده به عنوان حلال صنعتی برای PVC و در جلا دهنده ها است .
یک حلال آپروتیک با ثابت دی الکتریک 7.6 که یک حلال قطبی است و میتواند شما زیادی از ترکیبات قطبی و غیر قطبی را در خودش حل کند ؛ با آب قابل امتزاج بوده و میتواند ساختارهای کلاترات هیدرات (clathrate hydrate) را در دمای پایین با آب تشکیل دهد .
سولفولان(حلال قطبی)
برای استخراج ترکیبات آروماتیک از سولفولان استفاده می شود.
بنزن(حلال غیر قطبی)
این ماده با توجه به ساختارو کاربردهای فراوانش به عنوان یکی از مهم ترین و پر مصرف ترین ترکیبات آروماتیک آلی
شناخته شده است.بنزن قابلیت اشتعال زایی بالایی دارد.
مصارف حلال غیرقطبی بنزن
این ماده در صنایع بسیاری قابل استفاده می باشد.در تولید پلاستیک و مواد شیمیایی دیگر بسیار کاربرد دارد. در تولید رزین ،چسب ها و الیاف مصنوعی دیگر همچون نایلون، استایرن و پلی استایرن. همچنین، بنزن برای تولید برخی انواع روان کننده ها، رنگ ها، شوینده ها ،لاستیک ها و آفت کش ها نیز استفاده می شود. تاسیسات تعمیر خودرو از حلال های حاوی بنزن برای تمیز کردن قطعاتی مانند سیستم های هیدرولیک، اجزای سیستم سوخت رسانی و ترمزها استفاده می کنند.
تولوئن(حلال غیر قطبی)
تولوئن (متیل‌بنزن یا فنیل‌متان)، مایعی صاف و نامحلول در آب با بویی شبیه بوی تینرهای رنگ معمولی است. تولوئن از گروه ترکیبات آروماتیک است و به عنوان یک مادهٔ اولیه و همچنین حلال شیمیایی کاربرد دارد.
کاربردهای دیگر آن عبارتست از حلال رنگ، تینر رنگ، درزگیر سیلیکونی، واکنش‌گر شیمیایی، پلاستیک، جوهر چاپ، چسب، لاک و ضدعفونی کننده و گندزدا. همچنین می‌توان از آن برای ساخت فوم و TNT استفاده نمود.
شرکت آراکس شیمی یکی از معتبر ترین شرکت های تولیدکننده سود پرک و آلومینیوم سولفات می باشد. گروه صنعتی آراکس شیمی محصولات خود را با بهترین کیفیت و قیمت رقابتی به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می نماید .