سودپرک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سودپرک یا سود سوزآور، یک ترکیب شیمیایی قوی است که در صنایع مختلف به عنوان یک قلیای قوی استفاده می‌شود. با توجه به خواص منحصر به فرد این ترکیب، کاربردهای وسیعی در صنایع مختلف دارد. از جمله کاربردهای سودپرک میتوان به صنایع شیشه‌سازی، صنعت معدن، تصفیه آب و آب‌شیرین‌ کن‌ها و صنایع مواد غذایی اشاره کرد. در این مقاله، به بررسی و توضیح کاربردهای سودپرک می‌پردازیم.

سود پرک در صنایع شیمیایی، شیشه‌سازی، تصفیه آب استفاده می‌شود. در صنعت شیمیایی به عنوان ماده اولیه در تولید صابون، شیشه، داروها، رنگ‌ها، لاک‌ها، چسب‌ها، پلاستیک‌ها و مواد شستشو بکار می‌رود. همچنین، در صنعت شیشه‌سازی برای کاهش دمای ذوب شیشه و سخت‌کردن آن استفاده می‌شود. در صنعت معدن، کاستیک سودا در استخراج و پالایش فلزات از سنگ‌های معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و در صنعت آب‌شیرین‌کنندگی به عنوان ماده‌ای برای تصفیه و آب‌شیرین‌کردن آب به کار می‌رود.

 

شکل ظاهری جامد، سفید رنگ(پرک شده) و بی بو
میزان خلوص %۹۸±%۰.۵
جرم مولی 39.9971 g.mol-1
دمای جوش ‎1388 °C, 1661 K, 2530 °F
اسیدی (pKa) 13
دمای ذوب ‎318 °C, 591 K, 604 °F
انحلال‌پذیری در آب 1110 g.dm-3 (at   20 °C)
چگالی ( 20°C) gr/cm3 2.13

 

سود پرک چیست؟

 

سودپرک یا کاستیک سودا یا هیدروکسید سدیم (NaOH) یکی از مهمترین ترکیبات شیمیایی است که به آن سود سوزآور نیز می‌گویند. کاربردهای سودپرک در صنایع مختلف برای تولید محصولات متنوع بسیار است. این ترکیب به عنوان یکی از اصلی‌ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در تولید صابون، شوینده ها، آبکشی، کاغذ، پلاستیک، سموم کشاورزی و همچنین در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به کار می‌رود.

ترکیب سودپرک با اسیدها و مواد قلیایی تعامل قوی دارد و می تواند باعث سوختگی، تحریک چشم و پوست، تنگی نفس و حتی سوختگی دست و پا شود. بنابراین، در هنگام استفاده از کاستیک سودا باید از مخاط و پوست محافظت کرد و از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه داشت. کاستیک سودا به دلیل خاصیت قلیایی بالایش می تواند باعث آسیب به سطوح حساس مانند پلاستیک، فلزات ظریف و چرمی شود.

مجموعه آراکس شیمی در زمره تولیدکنندگان برتر و شناخته شده در جهان، سودپرک را با کیفیت بی‌نظیر، مطابق با آنالیز شیمیایی و فاقد هرگونه ناخالصی تولید می‌کند.

 

شکل های مختلف سدیم هیدروکسید
شکل های مختلف سدیم هیدروکسید

مصارف سودپرک

تولید سودپرک

 

سود پرک با استفاده از سدیم هیدروکسید جامد تولید می‌شود. سدیم هیدروکسید جامد در واقع از سدیم هیدروکسید مایع با درصد خلوص 30% تا 50% تولید می‌شود. فرآیند تولید سودپرک به این صورت است که در ابتدا سدیم هیدروکسید مایع با خلوص 50% توسط تانکرهای مخصوص به کارخانه‌های تولید کننده سودپرک منتقل می‌شود. سپس در خطوط تغلیظ، آب موجود در سدیم هیدروکسید مایع تبخیر می‌شود و با عبور از مراحلی و با دقت و نظارت دقیق، سدیم هیدروکسید مایع به سودپرک جامد با خلوص 98-99% تبدیل می‌شود.

 

انواع روش های تولید سودپرک

 

روش سلول جیوه‌ای

 برای تولید سود سوزآور استفاده می‌شود، اما محدودیت‌هایی دارد. جیوه یک ماده خطرناک برای محیط زیست است و فناوری امنی برای کار با آن وجود ندارد. در این روش، جیوه نقش کاتد را ایفا می‌کند و با تولید سدیم، هیدروکسید سدیم تولید می‌شود. اما به دلیل خطرناک بودن جیوه و محدودیت‌های ایمنی، استفاده از این روش در حال حاضر کمتر شده است.

روش دیافراگمی 

با جداکننده آزبست برای تولید هیدروکسید سدیم و کلر استفاده می‌شود. این روش شامل استفاده از مشروبات سلولی که حاوی هیدروکسید سدیم و نمک است می‌شود. برای تهیه محلول هیدروکسید سدیم با غلظت ۵۰ درصد، لیموترش را تبخیر می‌کنند تا غلظت افزایش یابد و نمک اضافی جدا شود. سلول دیافراگمی می‌تواند در مواردی که قیمت بخار پایین است، اقتصادی‌تر از سلول‌های مرکوری باشد و همچنین هزینه ساخت و ساز کمتری داشته باشد. شما میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر به مقاله روش دیافراگم مراجعه کنید

 

روش ممبران

یکی از روش های مدرن و پرطرفدار تولید سود پرک ، در کارخانه های معتبر جهانی و برندهای معروف این ترکیب شیمیایی، روش غشایی است. یکی از مهم ترین ویژگی های این روش نسبتاً گران قیمت و سازگار با محیط زیست، جایگزینی غشاء برای فرآیند نمک زدایی دیافراگم است و سود حاصل از تکه های مایع تولید شده به دنبال این روش از درجه خلوص بسیار بالایی برخوردار است.

 

ویژگی های کلی سدیم هیدروکسید


سدیم هیدروکسید یک قلیایی بسیار قویی است. اگرچه خطر انفجار یا شعله ور شدن آن وجود ندارد.سدیم هیدروکسید با اسیدهای مانند: هیدروکلریک اسید واکنش نشان می دهد، خنثی می شود و گرمای بسیار زیادی تولید می کند. باعث خوردگی فلزاتی مانند آلومینیوم، قلع و روی می شود. در طی این فرآیند هیدروژن تولید می کند ، که این پتانسیل را دارد که به عنوان گاز منفجره رفتار کند.

آنها بسیار جاذب رطوبت هستند و رطوبت ، دی اکسید کربن یا دی اکسید گوگرد موجود در هوا را جذب می کنند. وقتی سود سوز آور مایع رقیق می شود ، مقدار قابل توجهی گرما تولید می کند. از آنجا که این به سرعت گرمای شدیدی ایجاد می کند و اگر آب با بی احتیاطی در آن ریخته شود ، محلول حاصل ممکن است پاشیده شود پس در انجام این کار باید محتاطانه عمل کنید. حالا نوبت به این رسیده است که  بیشتربا کاربرد های این ماده قلیایی قوی آشنا شویم

 

۲۰ کاربرد سودپرک

 

کاربردهای سودپرک بسیار وسیع است از جمله در صنایع شیمیایی، شیشه‌سازی استفاده می‌شود. در صنعت شیمیایی به عنوان ماده اولیه در تولید صابون، شیشه، داروها، رنگ‌ها، چسب‌ها، پلاستیک‌ها و مواد شستشو بکار می‌رود. در ادامه این مقاله به دیگر کاربردهای سود پرک در صنعت می‌پردازیم.

 

1. شیشه سازی 

سود پرک (NaOH) در صنعت شیشه‌سازی به عنوان ماده اصلی در تولید و پاکسازی شیشه استفاده می‌شود. در تولید شیشه، کاستیک سودا برای کاهش دمای ذوب شیشه و تنظیم خواص آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، اضافه کردن کاستیک سودا به فرآیند تولید شیشه می‌تواند انعطاف‌پذیری شیشه را افزایش داده و به شکل‌دهی آن کمک کند. کاستیک سودا همچنین در تصفیه دود شیشه و بهبود شفافیت شیشه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

2.     تصفیه آب

 تاسیسات تصفیه آب شهری و تصفیه فاضلاب از سود سوزآور برای کنترل اسیدیته آب و کمک به حذف فلزات سنگین از آب استفاده می کنند. هیدروکسید سدیم همچنین برای تولید هیپوکلریت سدیم، یک ضدعفونی کننده آب، استفاده می شود

 

3. تولید صابون

سود پرک در صابون سازی به عنوان نرم کننده، بافر و آرایش‌دهنده استفاده می‌شود. این ترکیب باعث نرم شدن صابون و بهبود قابلیت تمیزکردن و پاکسازی آن می‌شود. همچنین، با تنظیم pH، عملکرد صابون را بهبود می‌بخشد و بوهای ناخوشایند را جذب می‌کند. سود پرک همچنین حباب‌های هوایی را در صابون تشکیل داده و عطر و بوی صابون را بهبود می‌بخشد. در کل، استفاده از سود پرک در صابون سازی باعث بهبود کیفیت و خواص صابون می‌شود و تجربه استفاده از آن را بهتر می‌کند.

 

4. پزشکی و داروسازی

سود پرک در پزشکی و داروسازی به عنوان یک ماده مهم استفاده می‌شود. کاربردهای آن عبارتند از: تهیه داروها، تنظیم pH در فرمولاسیون داروها، پاکسازی و ضدعفونی تجهیزات داروسازی، تهیه صفرا، و استفاده در فرآیندهای تولید داروها. برای دریافت اطلاعات بیشتر به مقاله سود پرک در پزشکی و دارو سازی مراجعه کنید

 

5.     تولید رنگ

سود پرک در تولید رنگ‌ها به عنوان یک ماده ترش‌کن، تنظیم کننده pH، ماده کمکی در رنگ‌دهی، آنتی‌اکسیدان، ماده آبکاری و تنظیم کننده رنگ استفاده می‌شود.

 

6. تولید چسب

سود پرک در صنعت چسب‌سازی استفاده می‌شود برای:

 

  • تنظیم pH مخلوط چسب
  • افزایش قدرت چسبندگی
  • عملکرد محرک در زمان خشک شدن و تقویت چسب
  • محافظت از چسب در برابر اکسیداسیون و تغییر رنگ
  • تنظیم ویسکوزیته چسب

 

7. صنعت پلاستیک

  1. رسوب‌زدایی و پاکسازی سطوح پلاستیکی.
  2. تصفیه و ضدعفونی پلاستیک.
  3. تیمار سطح پلاستیک.
  4. استفاده به عنوان ماده اولیه در تولید مواد شیمیایی پلاستیکی.
  5. کنترل فرآیندهای شیمیایی در قالب‌گیری و فرم‌دهی پلاستیک.

 

8. مواد شوینده

یکی از کاربردهای سودپرک در صنعت مواد شوینده به عنوان یک ماده قوی تمیزکننده است. کاربردهای اصلی آن عبارتند از شستشوی لباس‌ها، تمیزکردن سطوح، پاکسازی لوازم خانگی، تمیزکردن شیشه و آینه، و پاکسازی لوله‌ها و سیستم‌های آبیاری. با این حال، در استفاده از کاستیک سودا باید نکات ایمنی را رعایت کرده و دستورالعمل‌های مربوطه را دنبال کنید.

 

9. نساجی 

برای پردازش پنبه و رنگ کردن الیاف مصنوعی مانند نایلون و پلی استر استفاده می شود.

تولید سفید کننده. برای تهیه سفید کننده استفاده می شود که کاربردهای صنعتی و مصرفی مانند کنترل کپک و کپک در اطراف خانه دارد

 

10. تولید آلومینیوم

 برای حل کردن سنگ معدن بوکسیت، ماده اولیه تولید آلومینیوم استفاده می شود.

 

11.  فراورده های نفتی

برای اکتشاف، تولید و پردازش نفت و گاز طبیعی استفاده می شود.

 

12.   خمیر و کاغذ

یکی از بزرگترین کاربردهای سودپرک در سراسر جهان، استفاده در صنعت کاغذ است. موارد استفاده شامل فرآیندهای خمیرسازی و سفید کردن، مرکب زدایی کاغذهای باطله و تصفیه آب است.

 

13. انرژی

 در بخش انرژی، سود پرک در تولید پیل سوختی استفاده می شود. سلول های سوختی مانند باتری ها برای تولید برق تمیز و کارآمد برای طیف وسیعی از کاربردها، از جمله حمل و نقل، کار می کنند. انتقال مواد؛ و برنامه های برق پشتیبان ثابت، قابل حمل و اضطراری. رزین های اپوکسی که با هیدروکسید سدیم تولید می شوند در توربین های بادی استفاده می شوند.

 

14. فعالیت کاتالیزوری

یکی دیگر از کاربردهای سودپرک به عنوان کاتالیزور در بسیاری از فرآیندهای شیمیایی است. به عنوان مثال، هنگامی که در هر واکنشی، برای ادامه به یک پایه به عنوان کاتالیزور نیاز است. برای چنین فعالیت هایی، رایج ترین استفاده از NaOH در آزمایشگاه ها به عنوان کاتالیزور است.

 

15. صنعت غذایی

  • سود پرک برای لایه برداری شیمیایی میوه ها و سبزیجات سبز رنگ استفاده می شود.
  • همچنین برای پردازش شکلات، نوشابه و برای غلیظ شدن بستنی استفاده می شود.
  • نرم شدن زیتون ها با خیساندن آنها در محلول سود سوزآور حاصل می شود.
  • چوب شور و نان شیرینی آلمانی با استفاده از سود سوزآور می توانند ترد شوند.
  • در پخت کیک ماه چینی و نودل چینی نیز از آب لیمو استفاده می شود.
  • در تولید تخم مرغ قرن برای ظاهر ژله ای استفاده می شود.
  • سود سوزآور در غذاهای نروژی یا لوتفیسک استفاده می شود.
  • برای دستیابی به طعم شیرین زونگزی استفاده می شود.

برای از بین بردن پوست سبزیجات (سیب زمینی، گوجه فرنگی) نیز استفاده می شود.

 

16. سنتز مواد شیمیایی آلی

سود پرک در سنتزهای آلی صنعتی مانند کنترل pH، پاکسازی بدون گاز، کلر زدایی و خنثی سازی اسیدها استفاده می شود. همچنین به عنوان یک کاتالیزور در طول سنتز صنعتی ترکیبات آلی عمل می کند. در تولید ایزوسیانات های پلیمری امولسیونی (EPI) و کلر زدایی رزین های اپوکسی استفاده می شود.

سود سوزآور با حفظ pH محلول در تشکیل عوامل کیلیت استفاده می شود. در سنتز اتر سلولز از طریق واکنش با سلولز و سدیم مونوکلروستات استفاده می شود. در تولید مشتقات سلولز مانند اتیل سلولز، متیل سلولز و کربوکسی متیل هیدروکسی اتیل سلولز استفاده می شود.

 

17. تولید مواد معدنی

 سود سوزآور برای تولید هیپوکلریت سدیم (مواد شیمیایی سفید کننده) استفاده می شود. سیانید سدیم و زئولیت را سنتز می کند. همچنین برای تولید ترکیبات پرکننده مانند سیلیکات سدیم و فسفات سدیم استفاده می شود.

 

18. تصفیه روغن نباتی

اولین مرحله خنثی سازی اسیدهای چرب ترانس در سنتز روغن نباتی است. برای این منظور، روغن‌های قابل ویرایش با محلول 10 درصد سود سوزآور تصفیه می‌شوند و سپس برای سفید کردن و بوی‌زدایی بیشتر پردازش می‌شوند.

 

19. انحلال فلزات و ترکیبات آمفوتریک

سود پرک یک محیط اساسی برای حل کردن فلزات و ترکیبات آمفوتریک مانند آلومینیوم، روی و سرب است. به عنوان مثال، هنگامی که سود سوزآور با آلومینیوم و آب واکنش می دهد، گاز هیدروژن و آلومینات سدیم را به عنوان محصولات نهایی تولید می کند.

آلومینات سدیم برای تولید بیشتر ترکیبات در سطح صنعتی بسیار مفید است. به همین ترتیب، واکنش سود سوزآور با روی و سرب به ترتیب سدیم زینکات و سدیم پلمات می شود.

 

20.  صنعت سیمان

  سود سوزآور در تولید سیمان برای مصارف مختلف استفاده می شود. به کاهش جداسازی سیلیس و سیمان کمک می کند. همچنین مقدار آب مورد نیاز مخلوط سیمان را کاهش می دهد. این باعث افزایش استحکام محصولات سیمانی می شود.

این تنها برخی از کاربرهای سودپرک بود. سود پرک کاربردهای متنوع تری مانند شیرین کردن زیتون، مصرارف خانگی، صنایع لبنی و تصفیه گازهای صنعتی دارد.

سخن آخر

 

کاربردهای سودپرک (سود سوزآور) یک ماده شیمیایی با بسیار متنوع در صنایع مختلف است. این ترکیب قدرتمند به‌عنوان یک ماده تمیزکننده قوی در صنعت مواد شوینده استفاده می‌شود. همچنین، در صنعت معدن نیز کاربردهای مهمی دارد. کاستیک سودا در صنایع معدن، تولید چسب، تصفیه آب…  به عنوان ماده کمکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله کاربردهای سودپرک می‌توان به فرآوری مواد معدنی، تسریع فرآیند حل شدن، تنظیم pH و کنترل فعالیت آب اشاره کرد.

اهمیت سود پرک در صنایع نشان می‌دهد که این ماده دارای تأثیرات مثبت قابل توجهی است. با استفاده مناسب و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی، کاستیک سودا می‌تواند به عنوان یک ابزار کارآمد در صنایع معدنی بهره‌برداری شود و به بهبود عملکرد و کاهش آلودگی در این صنایع کمک کند. بنابراین، کاستیک سودا به عنوان یک ماده شیمیایی با کاربردهای گسترده و اهمیت بالا در صنایع مختلف، ابزاری قدرتمند در دسترس برای بهبود فرآیندها و حفظ محیط زیست است. شرکت آراکس شیمی یکی از معتبر ترین شرکت های تولیدکننده سودپرک می باشد. 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *